ID: 169
OBJECTID: 169
HERKOMST: CHK States en stinzen Fryslan 2010
GEBRUIKTEO: Top10NL 2008
UNIEK_ID: 1244
UNI_NAAM: Wybranda
BUI_ID: 244
BUI_NAAM: WIBRANDA
STI_ID: 495
STI_NAAM: Wybranda
STI_PLAATS: Hichtum
BP_ID: 1962
BP_NAAM: Wibranda (Sch. en E.)
SIF_ID: 310
SIF_NAAM: Wibranda State
PNN_ID: 233
PNN_NAAM: Wybranda
NAUWKEURIGHEID: Duidelijke ligging
BEBOUWING: TOP10NL 2008
OPM_BEBOUWING: Het omgrachte terrein van de state ten westen van het dorp en ten westen van de Harlingervaart is nog steeds herkenbaar (SIF).
JR_NOOMEN: <1511
OPM_JAAR: Omstreeks 1840 werd de state afgebroken en vervangen door ee boerderij (Noomen/SIF).
OPM_ALGEMEEN: Noomen: "Waarschijnlijk was Wybranda in het begin van de 15de eeuw één van de stinzen van de familie Ockinga, die in het naburige Burgwerd woonde." "Uit een toevallig bewaard gebleven fragment van het Register van den Aanbreng van Wonseradeel is bekend dat in 1511 Douwe Rienckz Bourmannia en Bocke, zijn broer, eigenaars waren van Wybrande te Hichtum." "Gedurende enige tijd werd de state meestal als Aysma aangeduid; zo op de kaarten van 1622 en 1664." "Wybranda lag strategisch aan de vaart die Bolsward met Achlum, Franeker en Tzum verbond. In 1718 en 1832 had het terrein een samengesteld grachtenpatroon, waarbinnen de moestuin (1832) of boomgaard (1832), het huis en misschien ook de boerderij hun eigen omgrachting hadden. Op de kadasterkaart zijn bovendien een vierkante en een ovale vijver te zien temidden van bosaanplant. De tekening van Stellingwerf van 1722 laat twee gebouwen zien. Links een zaalstins, waarschijnlijk uit de 16de eeuw, van twee bouwlagen tussen trapgevels; haaks daaraan gebouwd was een even hoog huis met een ingezwenkte halsgevel. Het andere gebouw van één bouwlaag dateerde blijkens zijn vormgeving waarschijnlijk uit het midden van de 17de eeuw. Voor de brug over de gracht stond een poortje met een wapensteen. Ook in 1832 stonden op het terrein twee huizen. Omstreeks 1840 werd de state afgebroken. Een deel van de grachten bestaat tegenwoordig nog." SIF: "In de door Christianus Schotanus in 1664 uitgegeven "Beschrijvinge van de Heerlijckheydt van Frieslandt" worden slechts de volgende regeltjes aan het dorp Hichtum in de grietenij Wonseradeel gewijd: "12. Hichtum; dit dorp light aen de dijck en vaert die van Bolswaerd nae Franeker loopt. Hier is de State Aysma." Schotanus heeft mogelijk niet zeker geweten hoe de state werkelijk heette en heeft hem gemakshalve maar genoemd naar de toenmalige bewoner; Taco van Aysma." "Omstreeks 1840 werd de state vervangen door een boerderij." "Op de tekening van Jacob Stellingwerf uit 1722 zien we op een flink terrein twee gebouwen staan. Over een deel van de zeer brede gracht stond een poortgebouw met een zadeldak tussen trapgevels, met in de voorgevel een wapensteen. Het hoofdgebouw bestond uit twee haaks op elkaar gebouwde vleugels van twee bouwlagen hoog onder zadeldaken. Drie topgevels waren getrapt, de vierde was een ingezwenkte halsgevel met frontonbekroning. Het andere gebouw bestond uit slechts één bouwlaag, had waarschijnlijk een vrijwel vierkante plattegrond en een rondgaand schilddak met hoekschoorstenen. In de voorgevel zaten twee toegangen met dubbele deuren, waarvan er één een trapstoep van drie treden had. Door de gevelindeling lijkt het een stalgebouw geweest te zijn, maar gezien de hoge stoepen, de kruisramen met glas in lood en de pilasters, had het gebouw inmiddels een woonbestemming gekregen. Dit tweede bouwwerk is vermoedelijk rond het midden van de 17e eeuw tot stand gekomen. Gezien de grote luiken voor de ramen is het hoofdgebouw, met uitzondering van de halsgevel, duidelijk van oudere datum." "Het omgrachte terrein van de state ten westen van het dorp en ten westen van de Harlingervaart is nog steeds herkenbaar." (bronnen: Tekst: J. Leemburg "Beschryvinge van de Heerlyckheydt van Frieslandt" door Chr. Schotanus (1664); "Tegenwoordige staat van Friesland" ca. 1780; "De historie gaat door het eigen dorp" van A. Algra (1955-1960); Website van Tresoar; Genealogieën van André A. Buwalda; "Stinsen en States, adellijk wonen in Friesland" door Ronald Elward en Peter Karstkarel)
PLAATS: Hichtum
GEBRUIKTE_ONDERGROND: Top 10 NL 2008
HERKOMST_1: CHK States en Stinzen Fryslan 2010
BEHEERDER: Provinsje Fryslan
BRONHOUDER: M.F. Fermo
TYPE_CH_OBJECT: onroerend; landschap
WAARDE: onbekend
JURIDISCHE_STATUS: nog niet gewaardeerd/ in onderzoek
KENMERKENDHEID: onbekend
NEN_3610_KLASSE: gebouw
TOELICHTING: https://geoportaal.fryslan.nl/arcgis/rest/services/CHK2/MapServer/50/4/attachments/4
TYPE: Stins, Boerderij, State/Buitenplaats
GLOBALID: {45E921D9-C9AE-4022-A379-3FD5A5401F58}
SHAPE_Length: 1392.221886869347
SHAPE_Area: 97614.55500003089
Polygon: [...]