ID: 245
OBJECTID: 245
HERKOMST: CHK States en stinzen Fryslan 2010
GEBRUIKTEO: Top10NL 2008
UNIEK_ID: 1135
UNI_NAAM: Siuxma
BUI_ID: 135
BUI_NAAM: SJUXMA
STI_ID: 483
STI_NAAM: Siuxma
STI_PLAATS: Waaxens
BP_ID: 3613
BP_NAAM: Sjuxma (Sch. en E.)
PNN_ID: 614
PNN_NAAM: Siuxma
NAUWKEURIGHEID: Duidelijke ligging
BEBOUWING: Ja
OPM_BEBOUWING: Alleen het poortgebouw is bewaard gebleven. De erachter gelegen boerderij is bewoond (SIF).
JR_NOOMEN: <1250
JR_SIF: <1600
OPM_JAAR: Siuxma werd rond 1750 afgebroken. Het omgrachte erf en de poort met het alliantiewapen Harinxma-Botnia bleven bewaard (Noomen).
OPM_ALGEMEEN: Noomen: "Siuxma is een adellijke machtspositie die reeds in het midden van de 13de eeuw wordt genoemd. De familie Siuxma stierf in de 16de eeuw uit. De stamvader en waarschijnlijke naamgever van het huis en de familie was Sinicus of Siuck, die leefde in het begin van de 13de eeuw." "Hoe de stins eruit heeft gezien is niet bekend. Een tekening van Stellingwerf van "het oude klooster" stelt mogelijk Siuxma voor: een bescheiden laat-gotisch gebouw boven een kelder, met boogramen en een topgevel met pinakels, gelegen op een met steen beschoeide huisplaats. Siuxma werd rond 1750 afgebroken. Het omgrachte erf en de poort met het alliantiewapen Harinxma-Botnia bleven bewaard. Mogelijk stond het huis op het zuidwestelijke, smalle deel van het hornleger." SIF: "Mogelijk werd de state al in de 16e eeuw gebouwd." "In Waaxens staat nog het poortgebouw van de v.m. Sjuxma State. Het is in de 17e eeuw opgebouwd van rode baksteen en is voorzien van twee tuitgevels. In de gevel aan de veldzijde bevindt zich een steen met de wapens Harinxma-Botnia, met het jaartal 1668, welke mogelijk van de state afkomstig is. In de gevel aan de hofzijde bevinden zich duivengaten. De poort staat thans op een singel tussen twee grachten. In de zijgevels bevonden zich twee later ingehakte poortjes, die weer dichtgemetseld zijn. Opmerkelijk is dat de plattegrond een parallellogram vormt, evenals sommige stadspoorten, hetgeen het vuren door de poort bemoeilijkt. Wellicht is het hier uit de situatie ontstaan. Reeds in de 16e eeuw wordt een Rents Sjuxma vermeld. Mogelijk is de state in deze eeuw gebouwd. In ieder geval wordt de state op 17e-eeuwse kaarten weergegeven. In 1606 huwde Ernst van Harinxma met Tieth van Botnia. Door hen is waarschijnlijk de state verbouwd. Op het omgrachte terrein bevindt zich thans een 18e-eeuwse boerderij." "Alleen het poortgebouw is bewaard gebleven. De erachter gelegen boerderij is bewoond." (bron: Aardrijkskundig Woordenboek van Van der Aa Langs stinsen, states en andere voorname huizen in Friesland, 1979).
PLAATS: Waaxens
GEBRUIKTE_ONDERGROND: Top 10 NL 2008
HERKOMST_1: CHK States en Stinzen Fryslan 2010
BEHEERDER: Provinsje Fryslan
BRONHOUDER: M.F. Fermo
TYPE_CH_OBJECT: onroerend; landschap
WAARDE: onbekend
JURIDISCHE_STATUS: nog niet gewaardeerd/ in onderzoek
KENMERKENDHEID: onbekend
NEN_3610_KLASSE: gebouw
TOELICHTING: https://geoportaal.fryslan.nl/arcgis/rest/services/CHK2/MapServer/50/4/attachments/4
TYPE: Stins, Boerderij, State/Buitenplaats
GLOBALID: {9452DA2C-D276-40A0-965F-D0A0899C1B12}
SHAPE_Length: 686.6973571573177
SHAPE_Area: 24869.99999991525
Polygon: [...]