ID: 272
OBJECTID: 272
HERKOMST: CHK States en stinzen Fryslan 2010
GEBRUIKTEO: Top10NL 2008
UNIEK_ID: 1192
UNI_NAAM: Holdinga, Ny Holdinga of Auta
BUI_ID: 192
BUI_NAAM: HOLDINGA
STI_ID: 108
STI_NAAM: Holdinga, Ny Holdinga of Auta
STI_PLAATS: Anjum
BP_ID: 3843
BP_NAAM: Holdinga (Sch. en E.)
SIF_ID: 147
SIF_NAAM: Holdinga State (Anjum)
PNN_ID: 29
PNN_NAAM: Holdinga, Ny Holdinga of Auta
NAUWKEURIGHEID: Duidelijke ligging
BEBOUWING: TOP10NL 2008
OPM_BEBOUWING: Van de State is niets meer terug te vinden (SIF).
JR_NOOMEN: <1594
JR_SIF: 1580-1595
OPM_JAAR: Afgebroken in 1831 (Noomen, SIF).
OPM_ALGEMEEN: Noomen: "Hoewel het adellijke huis waarschijnlijk in het begin van de 16de eeuw werd gesticht, was de naam van dit goed in 1511 al gangbaar. Dat valt op te maken uit de naam van de toenmalige pachter Peter Hollengen. In 1543 komen bij de stins behorende landerijen als Hollinge meedtfeen en Hollinga Kaegh voor. Als state ... toe Auta andersins Nye Holdingha genoemt toe Aengium komt het goed voor in 1594. Later heet het meestal Holdinga-state (1640) of Holdinga-burg. Holdinga werd als stins waarschijnlijk eerst in de 16de eeuw gebouwd. Het lijkt de functie als het voornaamste huis van de Holdinga's overgenomen te hebben van Old Holdinga te Ee. Wel hadden ze in de 15de eeuw al bezit in Anjum, mogelijk ook Holdinga. Herhaaldelijk, zo in 1472 in het testament van Tiemck Holdinga en in 1487, worden zij namelijk in verband met Anjum genoemd." "Vanwege de namen Nye Holdinga te Anjum (1594) en Old Holdingha te Ee (1640) is het aannemelijk dat niet het huis te Anjum als het oude stamhuis van de Holdinga's gold, maar dat te Ee. Ook het uiterlijk van het gebouw wijst erop dat het gebouw zoals dat van afbeeldingen bekend is, eerst in de 16de eeuw werd opgetrokken. De naam Auta zou dan een oudere naam van het goed geweest kunnen zijn, hoewel het ook mogelijk is dat Auta en Nye Holdinga oorspronkelijk aparte sates waren. In 1640 komen namelijk Holdinga state (83 pm), Lubma stede (6 pm) en Auta zathe (13 pm) als afzonderlijke stemdragende plaatsen voor, die in 1700 alle tot Holdinga state met ruim 119 pm waren samengevoegd." "De in 1831 afgebroken stins is het beste bekend door een tekening uit het midden van de 18de eeuw. In combinatie met een tweede tekening en de kadasterkaart, beide uit de tijd van de afbraak, maken het mogelijk de volgende beschrijving te geven. Het hoofdgebouw gestond uit twee verdiepingen boven een overwelfde kelder. Het zadeldak met trapgevels bevatte waarschijnlijk minstens twee boven elkaar gelegen zolders. Halverwege de lange kant van het hoofdgebouw stond een door een ui-vormige spits bekroonde ronde toren, die als ingang diende en waarschijnlijk tevens als traptoren. Haaks op het hoofdgebouw stond een L-vormige lagere vleugel onder hoge schoorstenen en een tweede, even hoge, veelhoekige toren ernaast. Het geheel, dat dus een U-vorm had, was "uit het water opgetimmerd". Een ophaalbrug liep naar de ingang in de ronde toren. Rond de binnenste gracht lagen een bijgebouw, appelhoven en met bomen beplante singels. Om het geheel liep een buitenste gracht, waarover in het verlengde van de ophaalbrug een poort met tentdak toegang gaf. De singels rond de buitenste gracht waren met een houten hek afgesloten. In het geheel zijn geen middeleeuwse resten te zien. Het hoofdgebouw vertoont grote gelijkenis met de stinzen binnen Franeker en met Terhorne in Beetgum en lijkt uit de 16de eeuw te dateren." SIF: "De State werd tussen 1580 en 1595 gebouwd." "Wilcke van Holdinga was met vele anderen, die anti-Spaans waren gevlucht naar Emden. Na zijn terugkeer uit ballingschap in 1580 geeft hij opdracht een nieuwe State te bouwen." "Inmiddels is de State sterk vervallen geraakt, wat uiteindelijk leidt tot de afbraak in 1831." "Van deze State zijn een groot aantal afbeeldingen bewaard gebleven. Eén van die afbeeldingen werd in het midden van de achttiende eeuw gemaakt door Piter ldserdts, waarvan nu alleen nog maar een spiegelbeeldige kopie van bekend is. In de negentiende eeuw is aan de hand van de originele tekening enkele kopieën vervaardigd, terwijl Sjoerd Bonga in 1830 nog een kleurtekening vanuit een ander gezichtspunt maakte. Bij één van de verkopingen werd de State als volgt omschreven: "een uit het water opgetimmerde wel onderhouden adellijke huizinge met koepel en spitse toren, gewelfde kelders, binnenplaats, boomgaarden met grachten omringd; voorplein met slotpoort, appelhof, moestuin, angel, korte reed met hek aan de Schanserweg, buitencingels met 850 iepen, eiken, essen en beuken beplant". Op de afbeeldingen zien we een U-vormig gebouw, dat uit de gracht oprijst, waarbij de vierde zijde gevormd werd door een van kantelen voorziene lage muur. Deze State kende een dubbele omgrachting, waarbij over de buitenste omgrachting een poortgebouw was aangebracht, dat boven de poortdoorgang nog één verdieping telde en gedekt werd door een tentdak, dat in Friesland bij dergelijke gebouwen weinig voorkwam. Over de binnenste omgrachting leidde een ophaalbrug naar de ingangspoort, die aangebracht was in een hoge toren, die we op de verschillende afbeeldingen in twee vormen tegenkomen. Volgens de tekening van Piter Idzerdts (en alle daarvan afgeleide afbeeldingen) is de toren in zijn geheel rond, terwijl op de tekening van Bonga de toren tot de begane grond rond is, terwijl de toren daarboven overgaat in een achtkantige vorm. In elk geval heeft de hierboven genoemde toren een spits met een ui-vormige bekroning gehad, die we bij de torens, die tussen 1550 en 1650 gebouwd werden in Friesland, veelvuldig tegenkomen. Deze toren stond iets uit het midden tegen de hoofdvleugel aangebouwd of gedeeltelijk ingebouwd. De hoofdvleugel bestond uit twee bouwlagen, was onderkelderd en werd gedekt door een hoog zadeldak tussen trapgevels. Links van de toren was deze vleugel vier en rechts twee ramen breed. Tegen de achterzijde van de hoofdvleugel was een tweede toren aangebouwd, die achtzijdig was en ook een ui-vormige bekroning had. De 2 zijvleugels hadden allebei slechts één bouwlaag en waren voorzien van tentdaken met hoge schoorstenen. Deze schoorstenen waren voorzien van sierlijke korven met windvanen." "Van de State is niets meer terug te vinden." (bron: Stinsen en States, Adellijk wonen in Friesland, 1992).
PLAATS: Anjum
GEBRUIKTE_ONDERGROND: Top 10 NL 2008
HERKOMST_1: CHK States en Stinzen Fryslan 2010
BEHEERDER: Provinsje Fryslan
BRONHOUDER: M.F. Fermo
TYPE_CH_OBJECT: onroerend; landschap
WAARDE: onbekend
JURIDISCHE_STATUS: nog niet gewaardeerd/ in onderzoek
KENMERKENDHEID: onbekend
NEN_3610_KLASSE: gebouw
TOELICHTING: https://geoportaal.fryslan.nl/arcgis/rest/services/CHK2/MapServer/50/4/attachments/4
TYPE: Stins, Boerderij, State/Buitenplaats
GLOBALID: {709FDC26-AFC7-44E6-9011-D45F172B4C69}
SHAPE_Length: 1133.8266451852849
SHAPE_Area: 68834.06249992884
Polygon: [...]