ID: 300
OBJECTID: 300
HERKOMST: CHK States en stinzen Fryslan 2010
GEBRUIKTEO: Top10NL 2008
UNIEK_ID: 2465
UNI_NAAM: Popta
BUI_ID: 0
STI_ID: 465
STI_NAAM: Popta
STI_PLAATS: Hantumhuizen
BP_ID: 4194
BP_NAAM: Popta (Sch. en E.)
SIF_ID: 229
SIF_NAAM: Poptastins
PNN_ID: 209
PNN_NAAM: Popta
NAUWKEURIGHEID: Duidelijke ligging
BEBOUWING: Ja
OPM_BEBOUWING: Op de locatie staat een boerderij (Popta Zate).
JR_NOOMEN: <1511
JR_SIF: <1617
OPM_ALGEMEEN: Noomen: "Als familienaam komt Popta in 1491 voor. Als Ypt Popta syn bisit wordt de stins in 1511 genoemd, als Popte goet in 1543. De adellijke Popta's stierven in de 16de eeuw uit. Een fragment van de stins bleef bewaard. In 1491 sloot Jypth Popta zich aan bij het verbond met Groningen en hoopte daardoor beschermd to wesen myt miin landsaten. In 1511 was zijn bezit te Hantumhuizen 94 pondemaat groot. In het Burmaniaboek (1597) is een wapen opgenomen van deze familie. De boerderij was daarna een pachtboerderij. In 1664 werd hij door Schotanus als "eigenerfde state" aangegeven. In de 17de eeuw verwierf dr Henricus Popta te Marssum de boerderij, waarschijnlijk in een poging een - fictief - stamhuis te scheppen; later was het door Popta gestichte Poptagasthuis de eigenaar. In 1617 werd de boerderij omschreven als 't stins ende die vordere huysinge te Popta staende. Bij verbouwing van het huis in 1965 bleek de muur tussen het voorhuis en de hals uit kloostermoppen te bestaan en oorspronkelijk 105 cm dik te zijn geweest. Aan het licht- of schietgat was te zien dat de stins ter plekke van het voorhuis stond en dat de bewaarde muur daarvan de noord-zijde was. Later bleek de muur tot 75 cm dikte te zijn uitgehakt. Ook de zuidoosthoek van het voorhuis staat op middeleeuwse fundering." SIF: "De Stins komt in de archieven voor het eerst in 1617 voor, maar hij zal van oudere datum zijn." "Ten oosten van de kom van Hantumhuizen staat een boerderij met de naam Popta Zate. In 1832 wordt deze bij het Kadaster vermeld onder Ternaard B155. In 1617 komen we de volgende vermelding tegen in de weesboeken "'t stins ende die vordere huysinge te Popta staende". Tegen het einde van de 17e eeuw komt de boerderij in het bezit van de bekende dr. Henricus Popta te Marssum. Nu is de Poptastichting eigenaar van de boederij: dit is te zien aan de zandlopers op de schuurdeuren. In 1965 is de familie Koopmans huurder van de boerderij en op hun verzoek wordt het woongedeelte gemoderniseerd. De Voogden van de Stichting gaven toestemming, architecten-bureau Grunstra uit Bolsward maakte een plan en Bouwbedrijf de Haan uit Dokkum kon aan de slag. Tegen de scheidingsmuur tussen het woongedeelte en de schuur bevond zich een kastenwand met weggetimmerde bedsteden. Tijdens de renovatie werd besloten deze kastenwand te slopen. Eén van de timmermannen ging aan de slag met deze kastenwand. Hij stuitte echter niet op bedsteden, maar een oude muur van ongeveer 4,5 m hoog en 6 m breed bestaande uit kloostermoppen van 32x16x8 cm. Via de architecten de heer G. Elzinga die aan het Fries Museum verbonden is, werd het Biologisch Archeologisch Instituut uit Groningen ingeschakeld. Dit instituut constateerde dat het om een 14e of 15e eeuwse muur gaat, mogelijk zelfs uit de 13e eeuw. Deze muur heeft deel uitgemaakt van de vroegere stins. Links op de foto zien we een licht- of schietsleuf, die breed aan de binnenkant en smal aan de buitenkant is. Tussen de derde en vierde ondersteuning (van links gerekend) zat nog een gedeeltelijke doorgang met sluitbalk, die echter op deze foto niet zichtbaar is. Deze doorgang is gedocumenteerd en gefotografeerd, maar was van dusdanige kwaliteit dat hij gesloopt moest worden. Oorspronkelijk was de muur 105 cm dik, maar tijdens een latere verbouwingen is daar 25 cm van afgekloofd. De voogden van de Stichting verleenden bij het onderzoek alle medewerking en in overleg met de diverse partijen werd besloten om grondonderzoek rond en in het voorhuis te doen. De opgravingen onder het woongedeelte en in de tuin werden uitgevoerd door studenten uit Groningen. Bij deze opgravingen werden sporen van de oorspronkelijke stinsfundering gevonden. Bodemvondsten werden opgeslagen in een houten keet die daarvoor in de tuin was opgesteld. Naast wat kapot aardewerk en veel beenderen van rundvee en paarden, werd er eigenlijk niets gevonden, dat historische waarde heeft. Het resultaat van het onderzoeek is een gedeeltelijke plattegrond van de oorspronkelijke stins. Helaas is van de muur van buitenaf niets terug te vinden, omdat deze zich tussen het woonhuis en de schuur bevindt." (bron: P. de Haan, Muur in Popta Zate, Hantumhuizen, in: De Sneuper nr 73. Contactblad van de Historische Vereniging Noordoost Friesland).
PLAATS: Hantumhuizen
GEBRUIKTE_ONDERGROND: Top 10 NL 2008
HERKOMST_1: CHK States en Stinzen Fryslan 2010
BEHEERDER: Provinsje Fryslan
BRONHOUDER: M.F. Fermo
TYPE_CH_OBJECT: onroerend; landschap
WAARDE: onbekend
JURIDISCHE_STATUS: nog niet gewaardeerd/ in onderzoek
KENMERKENDHEID: onbekend
NEN_3610_KLASSE: gebouw
TOELICHTING: https://geoportaal.fryslan.nl/arcgis/rest/services/CHK2/MapServer/50/4/attachments/4
TYPE: Stins, Boerderij
GLOBALID: {8EDB5678-53FF-4D79-9703-A9A6BA4DDAD8}
SHAPE_Length: 635.3757368917994
SHAPE_Area: 23724.279091397784
Polygon: [...]