ID: 439
OBJECTID: 439
HERKOMST: CHK States en stinzen Fryslan 2010
GEBRUIKTEO: Top10NL 2008
UNIEK_ID: 1187
UNI_NAAM: Botte Jarla stins of Grovestins op Gaastmaburen
BUI_ID: 187
BUI_NAAM: GROVESTINS
STI_ID: 438
STI_NAAM: Botte Jarla stins of Grovestins op Gaastmaburen
STI_PLAATS: Hardegarijp
BP_ID: 7878
BP_NAAM: Groustins (Sch. en E.)
SIF_ID: 107
SIF_NAAM: Grovestins (Hardegarijp)
PNN_ID: 213
PNN_NAAM: Botte Jarla stins of Grovestins op Gaastmaburen
NAUWKEURIGHEID: Duidelijke ligging
BEBOUWING: TOP10NL 2008
OPM_BEBOUWING: Van de stins is niets meer terug te vinden (SIF).
JR_NOOMEN: <1400
JR_SIF: 1398
OPM_JAAR: Afgebrand in 1829 (Noomen).
OPM_ALGEMEEN: Noomen: "De eerste van de staten van Gaastmaburen was de Groustins, zoals hij in 1622 op de kaart van Winsemius als edele state is aangegeven. Gezien de uit 1838 daterende beschrijving van het gebouw stamde het waarschijnlijk uit de 14de eeuw. "In 1676 verkocht Oene van Grovestins, grietman van Hennaarderadeel, een oomzegger van Botto, de stins aan Willem van Viersen, raadsheer in het Hof van Friesland. Het werd toen omschreven als seeckere heerlycke adellycke state ende sathe landts, meer dan 200 pondematen groot en aangeslagen voor 9 floreen, met het heerlycke stins (!) en een voortreffelycke swanejaght volgens de caerte daeraff synde. (…) In 1698 was majoor Hector van Glinstra eigenaar, in 1728 Johannes van Glinstra. De grootte van de bijbehorende sate die in 1700 en 1728 aan de bijzitter Heerco Rinsonides was verhuurd, was toen in totaal 126 pondemaat. In 1718 werd de Grovestins als adellijk huis binnen boomsingels afgebeeld. Als de oude stins onder Bergum, bewoont by den byzitter Harke Renses werd het gebouw in 1722 afgebeeld door Stellingwerf. De stins brandde op 31 october 1829 af. Een beschrijving uit 1838 geeft een goed beeld van de stins, die overeenkomt met de tekening van 1722. Het blijkt een ideaal-typische woontoren van drie verdiepingen boven een kelder te zijn geweest. In de benedenste twee verdiepingen was een haard. De verschillende verdiepingen waren door trappen verbonden, maar van een trappenhuis was geen sprake. Het geheel was uit kloostermoppen opgetrokken en lag binnen de gracht die op de kadastrale minuut nog is afgebeeld. Na 1829 zijn de ruines nog enige tijd aanwezig geweest. Later stond hier een boerderij." SIF: "De stins dateert uit de 14e eeuw, waarschijnlijk 1398." "Zoals alle stinsen, was de Grovestins een torenachtig bouwwerk van grote bakstenen. Het gebouw stamde uit de veertiende eeuw en erg leek op de Schierstins te Veenwouden. Waarschijnlijk heeft de stins van oorsprong een andere naam gehad, maar welke naam dat geweest zou kunnen zijn, is onbekend. Misschien hebben de Hoitsma's of Jaerla's er gewoond. De familie Van Grovestins was tot 1676 eigenaar van de stins. In dat jaar verkoopt Gene van Grovestins de stins met de boerderij en het land aan raadsheer Willem van Vierssen. Door vererving komt de stins nog in bezit van de familie Glinstra, maar uiteindelijk brandt de stins door blikseminslag af in 1829 en wordt enkele jaren later afgebroken. In 'De Tegenwoordige Staat van Friesland' uit 1876 staat "weleer [stond] in de buurschap Gaastmaburen de state Groustins, waarvan nu alleen de stins nog in wezen is". Op een tekening van Jacob Stellingwerf uit 1722 zien we echter alleen een torenstins, en geen gebouw dat een State geweest zou kunnen zijn. Het was een eenvoudig torenachtig bouwwerk met een zadeldak tussen tuitgevels. De raamopeningen waren onregelmatig in de muren geplaatst en op de begane grond zat een omlijste deurpartij. Een betrouwbare getuige noteerde een aantal jaren na de sloop zijn herinneringen aan de torenstins. Het gebouw zou in 1398 tot stand zijn gekomen, getuige een jaarsteen die hij in het gebouw had opgemerkt. De hoogte bedroeg zo'n 15 tot 18 meter en op de rechthoekige plattegrond had de toren een buitenwerkse oppervlakte van 8 bij bijna 6 1/2 meter. De muren waren beneden ruim 1,20 meter dik; helemaal boven was de muurdikte afgenomen tot ongeveer 30 cm. Aan de noordzijde zat een zware, met ijzer beslagen deur. Achter die deur voerden twee trappen naar een portaal, waarachter de overwelfde kelder zat. Hierboven zaten drie vertrekken boven elkaar, alle van binnen afgewerkt met groene, gele en rode estrikken. Het onderste vertrek had een tegelvloer, het tweede een houten, maar dat had wel weer een stenen overwelving, net als bij de Schierstins. Elk van de vertrekken werd verlicht door ramen die onregelmatig geplaatst waren." "Van de stins is niets meer terug te vinden." (bron: Stinsen en States, Adellijk wonen in Friesland, 1992).
PLAATS: Hardegarijp
GEBRUIKTE_ONDERGROND: Top 10 NL 2008
HERKOMST_1: CHK States en Stinzen Fryslan 2010
BEHEERDER: Provinsje Fryslan
BRONHOUDER: M.F. Fermo
TYPE_CH_OBJECT: onroerend; landschap
WAARDE: onbekend
JURIDISCHE_STATUS: nog niet gewaardeerd/ in onderzoek
KENMERKENDHEID: onbekend
NEN_3610_KLASSE: gebouw
TOELICHTING: https://geoportaal.fryslan.nl/arcgis/rest/services/CHK2/MapServer/50/4/attachments/4
TYPE: Stins, Boerderij, State/Buitenplaats
GLOBALID: {4599D49C-241D-46C1-B91A-D91FD063490F}
SHAPE_Length: 1176.684652253517
SHAPE_Area: 16441.384999729842
Polygon: [...]