ID: 444
OBJECTID: 444
HERKOMST: CHK States en stinzen Fryslan 2010
GEBRUIKTEO: Top10NL 2008
UNIEK_ID: 1155
UNI_NAAM: Unia
BUI_ID: 155
BUI_NAAM: UNIA
STI_ID: 444
STI_NAAM: Unia
STI_PLAATS: Oenkerk
BP_ID: 8004
BP_NAAM: Unia (E.)
SIF_ID: 295
SIF_NAAM: Unia State (Oenkerk)
PNN_ID: 436
PNN_NAAM: Unia
NAUWKEURIGHEID: Duidelijke ligging
BEBOUWING: Ja
OPM_BEBOUWING: Het huis is particulier bewoond (SIF).
JR_NOOMEN: <1511
JR_SIF: <1650
OPM_ALGEMEEN: Noomen: "Even ten noordoosten van de kerk van Oenkerk lag Unia state. Onder de edelen van Tietjerksteradeel werd in 1505 Tako Sytgema genoemd, die ook in 1491 al eens werd vermeld. In genealogie van de verschillende families Sytthiema (uit Warns, Arum, Poppingawier en Hallum) kon hij tot nu toe niet ingepast worden. Zijn weeskinderen waren in 1511 eigenaars van Oennya gued te Oenkerk, terwijl ook een Lod Wnnye land gebruikte, dat deels zijn eigendom en deels van de kerk was. In 1580 werd uit Wynie sate jaarlijks een rente van 35 stuivers aan de pastorie en evenveel aan de prebende betaald. In 1640 was de grietman Frans van Eysinga en in 1698 en 1700 Petrus Poutsma eigenaar. Op de Franse kadastrale minuutplans staat Uniae saete aangegeven. Uit de 19de eeuw is een tekening van "de vernieuwde Unia-zathe te Oenkerk van den heer S.P. baron van Heemstra" bewaard: een modern landhuis met een rieten dak en betimmering in chalet-stijl." SIF: "Sommige historici beweren dat de naam Oenkerk, of Oeniatzercke zoals men het in de Middeleeuwen schreef, van dit geslacht is afgeleid. Dat zou betekenen dat de familie Unia al in de vroege middeleeuwen uitgestrekte bezittingen had in en rond dit dorp en dus vrij zeker ook een bijpassende stins. De eerste vermelding van de State komen we tegen in de tweede helft van de zeventiende eeuw, als Jhr. Douwe Carel van Unia (spreek uit Oenia), gehuwd met Luts Sippedr. van Aylva (spreek uit als Aaloea), eigenaar van het goed is. Hij was een zoon van Julius Mockema van Unia en Ida van Aylva te Jelsum. Van 1669 tot 1686 was Douwe grietman van Tietjerksteradeel. Als Douwe Carel in 1686 sterft, erft zijn zoon Jhr. Julius van Unia, die getrouwd is met Helena Maria van Aylva, de Unia State. Hij was luitenant-kolonel in het leger en woonde met Helena in hoofzaak op Holdinga State te Anjum, waar hij op 10 januari 1731 overleed. Vervolgens komen we bijna 100 jaar later de State weer tegen in de archieven en dan blijkt rond 1820 de state bewoond te zijn door een zekere weduwe Swalue, een telg uit een rijke Leeuwarder familie waaruit veel advocaten, predikanten, burgemeesters enz. zijn voortgekomen. Tussen 1820 en 1840 is de genees-, heel- en vroedmeester L. van Weeteringen, die te Noordwolde woont, eigenaar geworden van Unia State. In het laatst genoemde jaar besluit hij de State te verkopen aan mevrouw E.A.S. barones thoe Schwarzenberg en Hohenlansberg, douarrière van Jhr. Rienck van Burmania, voor de prijs van 2.200 gulden. Dit is de zelfde barones die vanaf 1815 op Stania State heeft gewoond. Waarschijnlijk wilde zij wat kleiner gaan wonen. Mogelijk heeft ze Unia State eerst laten opknappen, want pas drie jaar later verkoopt ze het naastgelegen Stania State aan Theodorus Looxma. Op 14 augustus 1852 koopt Simeon Petrus baron van Heemstra, Kamerheer des Konings en gehuwd met Sophia Adriana Fabricius de state met alles wat daarbij hoort. Hij is de laatste adellijke eigenaar, want in 1860 wordt de State gekocht door Dr. S.H. Kijlstra, die arts is. Hij koopt het huis voor 4.500 gulden. Dat lijkt voor ons een klein bedrag, maar omgerekend naar de huidige tijd zou dat ruim 2 miljoen euro zijn. Vanaf 1860 wordt in Unia State een huisartsen praktijk gestart. In 1910 neemt een zoon van Kijlstra, zelf ook arts, de praktijk en het huis van zijn vader over. In 1930 koopt de heer J.H. Buis (arts) de state en praktijk van dokter Kijlstra jr; gevolgd in 1943 door J.P.S. Wijthoff. Weer later woont E.P.P. Wijthoff (sinds 1975), zoon van J.P.S. Wijthoff en ook arts, op Unia State. In 1990 wordt de State weer particulier bewoond door de aankoop van de State door de heer F. van der Bij, die stedenbouwkundige is. Na 14 jaar verkoopt hij de State aan de familie Hagoort, die State in 2005 substantieel heeft gerenoveerd. Nu woont er in het huis een arts/cardiologe, die verbonden is aan het ziekenhuis Sionsberg in Dokkum." "Het huis is particulier bewoond." (bron: Aantekeningen van J. Leemburg; Jan van der Zwaag).
PLAATS: Oenkerk
GEBRUIKTE_ONDERGROND: Top 10 NL 2008
HERKOMST_1: CHK States en Stinzen Fryslan 2010
BEHEERDER: Provinsje Fryslan
BRONHOUDER: M.F. Fermo
TYPE_CH_OBJECT: onroerend; landschap
WAARDE: onbekend
JURIDISCHE_STATUS: nog niet gewaardeerd/ in onderzoek
KENMERKENDHEID: onbekend
NEN_3610_KLASSE: gebouw
TOELICHTING: https://geoportaal.fryslan.nl/arcgis/rest/services/CHK2/MapServer/50/4/attachments/4
TYPE: Stins, Boerderij, State/Buitenplaats
GLOBALID: {ABD12483-47C5-43C5-9E7E-FE3500FAD666}
SHAPE_Length: 203.93018277262445
SHAPE_Area: 2218.8291951014785
Polygon: [...]