ID: 463
OBJECTID: 463
HERKOMST: CHK States en stinzen Fryslan 2010
GEBRUIKTEO: Top10NL 2008
UNIEK_ID: 1299
UNI_NAAM: Oenema of Feitsma
BUI_ID: 299
BUI_NAAM: CAMMINGHA
STI_ID: 371
STI_NAAM: Oenema of Feitsma
STI_PLAATS: Wirdum
BP_ID: 8738
BP_NAAM: Camminga of Oud Oenema (E.)
SIF_ID: 212
SIF_NAAM: Oud-Oenema State (Wirdum)
PNN_ID: 662
PNN_NAAM: Oenema of Feitsma
NAUWKEURIGHEID: Duidelijke ligging
BEBOUWING: Ja
OPM_BEBOUWING: Op de plaats van de vroegere State bevindt zich nu een boerderij (SIF).
JR_NOOMEN: <1640
JR_SIF: <1436
OPM_JAAR: In 1756 gedeeltelijk afgebroken, in 1848 het restant van het herenhuis, in 1844 is de bijbehorende boerderij afgebrand (Noomen, SIF).
OPM_ALGEMEEN: Noomen: "Ten westen van Wirdum lagen naast elkaar twee staten Oenema. Ter onderscheiding worden ze aangeduid met de toevoegingen "Oud", "Groot" of "Klein". De verschillende bronnen en ook de literatuur wijken evenwel van elkaar af in de localisatie van Groot en Klein Oenema; hetzelfde geldt voor de gelijkstelling van "Oud" met "Groot" dan wel "Klein". In het voetspoor van Josias Rispens en het stemcohier van 1640 onderscheid ik deze goederen naar de bewoners rond 1640 als "Oenema of Feitsma" en "Oenema of Cammingha", en laat ik de toevoegingen "Oud", "Groot" en "Klein" verder onbesproken." "Als familienaam komt Onnama of Oenema in Wirdum in 1436, 1460 en 1463 voor. Als naam voor de twee stinzen respectievelijk Oenama staeten (Cammingha) in 1533 en Clein Oenema state (Feitsma) in 1640. De buurschap waarin beide stinzen lagen heette Marwird of Marwirderaburen, in 1314 Merwethe." "Oenema tot Wirdum, bewoont by Feitsma, zoals het huis van Tieth en Jelger Feitsma in het midden van de 17de eeuw werd aangeduid, was waarschijnlijk het zuidwestelijke huis Oenema." "In 1664 werd Oenema-Feitsma als edele state Marwird door Schotanus aangegeven. In de 17de eeuw werd door Josias Rispens in zijn genealogisch handschrift aan deze state het oude wapen Oenema toegeschreven. Op het erf werd in de 20ste eeuw een gevelsteen met het wapen Feitsma gevonden. In de 18de eeuw werd de state voor het eerst verkocht: eenmaal tussen 1700 en 1718, in 1726 en in 1756. In 1726 werd het omschreven als een heerlijke en oud adelijke state, geleegen onder Wirdum aan de gemeene rijdweg, met de aanzienlijke grote huisinge, bestaande in verscheijden zalen, kamers, soo onder als boven, kelders, keukens, agterhuisinge, schuire, paarde- en koestallen, mitsgaders grote hovinge, deftig geprepareert en met kostelijke vrugtbomen beplant en net verdeelt. Voorts met gracht, zingel, homeijen, boomen en plantage en een moestuin over de weg, gerechtigt met een stem en een gestoelte in de kerk tot Wirdum. Bij verschillende verkopen kwam het huis in de late 18de en 19de eeuw herhaaldelijk in dezelfde handen als het aangrenzende Oenema-Cammingha; als eigenaars zijn bekend: Van Cammingha, Van Asbeck, Van Middachten en (tot 1908) Helmig. Van Oenema-Feitsma maakte J. Stellingwerf in 1724 een tekening. In 1756 werd een gedeelte van het huis afgebroken; in 1848 het laatste deel van het herenhuis. In 1844 brandde de bijbehorende boerderij af. De huidige boerderij stamt uit 1848." SIF: "De State wordt voor het eerst in 1436 genoemd." "De geschiedenis van de State is boeiend, doch ingewikkeld. Er zijn namelijk twee states (of stinsen) geweest. In 1436 woonde op Groot-Oenema er ene Wytze Oenema met zijn vrouw His Sjaerdema. Zij hadden vier kinderen, namelijk Feijcke, Oene, Wick en Tieth. Ongetwijfeld is de naam van het slot afkomstig van deze familie." "In 1700 werd de State bewoond door kolonel Koenraet van Unckel, nazaat van de Cammingha’s. In 1726 werd het goed gekocht door jonker Ulbo Aylva van Burmania, grietman van Leeuwareradeel. (…) In 1755 kocht buurman Wytze Watze van Cammingha de state en alles wat er bij hoorde, maar liet in 1756 een deel van het huis afbreken. Ook toen al was bouwmateriaal schaars en duur. In die tijd gebeurde het wel vaker dat een landheer een vleugel of een verdieping van zijn huis liet afbreken om van het materiaal b.v. een nieuwe boerderij te laten bouwen. In het resterende deel van het huis liet hij een van zijn kinderen wonen. Sinds 1818 woonde er een kleindochter in het huis. Zelf was ze een Van Asbeck en getrouwd met Reint Wilhelmus baron van Middachten. Zij woonden afwisselend te Vollenhove en op Oenema State en hebben veel gedaan voor de RK parochie van Wijtgaard. Op 15 november 1844 brak er brand uit op Oenemastate. De verwoeste opstallen waren dubbel verzekerd, bij de toenmalige verzekeringmaatschappij O.B.A.S. en Woudsend, en dat betekende "niet verzekerd". Jarenlang heeft het terrein een troosteloze aanblik gegeven, omdat de verzekeringmaatschappijen in een juridisch gevecht waren verwikkeld. Pas in 1848 is de statige huizinge gesloopt. Op dezelfde plaats verrees een nieuwe stelpboerderij, die in 1908 is aangekocht door Sjerp IJsselstein. De familie IJsselstein heeft de boerderij tot 1982 bewoond. Er werd toen al jaren geen boerenbedrijf meer uitgeoefend. Daarna is het gebouw verkocht aan de familie Jakobs, die het exterieur heeft laten restaureren. De huidige Oenemastate, haar oude, nog zichtbare en opnieuw beplante singels en grachten, en de prachtige tuinen zijn restanten van een glorieus verleden." "Op de plaats van de vroegere State bevindt zich nu een boerderij." (bron: Website Historisch Centrum Leeuwarden: Dorpen in Leeuwarderadeel; "Tegenwoordige Staat der Vereenigde Nederlanden; veertiende deel; vervattende het vervolg der beschryving van Friesland"; ”Ljouwerteradiel” door dr. G. Abma, 1984).
PLAATS: Wirdum
GEBRUIKTE_ONDERGROND: Top 10 NL 2008
HERKOMST_1: CHK States en Stinzen Fryslan 2010
BEHEERDER: Provinsje Fryslan
BRONHOUDER: M.F. Fermo
TYPE_CH_OBJECT: onroerend; landschap
WAARDE: onbekend
JURIDISCHE_STATUS: nog niet gewaardeerd/ in onderzoek
KENMERKENDHEID: onbekend
NEN_3610_KLASSE: gebouw
TOELICHTING: https://geoportaal.fryslan.nl/arcgis/rest/services/CHK2/MapServer/50/4/attachments/4
TYPE: Stins, Boerderij, State/Buitenplaats
GLOBALID: {A7B8F8FC-10BB-4CD2-A39C-0DE1DBE23115}
SHAPE_Length: 786.7060025691782
SHAPE_Area: 23454.909960064255
Polygon: [...]