ID: 468
OBJECTID: 468
HERKOMST: CHK States en stinzen Fryslan 2010
GEBRUIKTEO: Top10NL 2008
UNIEK_ID: 1143
UNI_NAAM: Eysinga
BUI_ID: 143
BUI_NAAM: EYSINGA
STI_ID: 85
STI_NAAM: Eysinga
STI_PLAATS: Rinsumageest
BP_ID: 8815
BP_NAAM: Eysinga (Sch. en E.)
SIF_ID: 83
SIF_NAAM: Eysinga State (Rinsumageest)
PNN_ID: 521
PNN_NAAM: Eysinga
NAUWKEURIGHEID: Duidelijke ligging
OPM_BEBOUWING: Van de State is niets meer terug te vinden (SIF).
JR_NOOMEN: <1422
JR_SIF: <1400
OPM_JAAR: Het oude huis werd in 1623 afgebroken, een nieuw gebouwd (Noomen). In 1805 afgebroken, het koetshuis is afgebroken in 1909 (SIF).
OPM_ALGEMEEN: Noomen: "Eysinga-huis in Rinsumageest was een belangrijke stins. Bij de beschrijving van de veten rond 1474 wordt het herhaaldelijk genoemd; wèl was Tjaerda-huis sterker dan Eysinga. Over het uiterlijk van de middeleeuwse stins is nagenoeg niets bekend. Het oude huis werd rond 1623 afgebroken. Er verrees een geheel nieuw omgracht huis, dat door een houten brug met een fors poortgebouw was verbonden. Bij de afbraak van dit huis in 1805 bleek wel dat van het middeleeuwse huis nog twee gewelfde kelders en zware muren restten." "Samen met zijn Rinsumageester medehoofdelingen (op Juwsma, Tjaerda en Melkema) ondertekende Feye Eysinga in 1422 als Schieringer het Grote Verbond." "Naast andere huizen van de Holdinga's werd het in 1594 als huysinge staende op (de) staten ofte eedelhoffstee tot Eysingha fideicommissair bezwaard." SIF: "Het bouwjaar van de stins is niet bekend, maar dat moet in de 14e eeuw geweest zijn en kan zelfs in de 13e eeuw zijn geweest." "Rond 1400 woonde hier Feye Eysinga, "Hoveling Up der Gaest", getrouwd met Etcke Bornhuistra. In oude charters komt de naam ook als Asinga en Essingha voor." "Wumkes meldt in zijn "Stads- en dorpskroniek van Friesland": 30 september 1768: Verkoop van 500 eiken op Eysinga-State te Rinsumageest. 3 juli 1769: Verkoop van 500 eiken in het bosch van grietman Schwartzenberg te Rinsumageest. 19 oktober 1787: Veiling van 200 à 300 beukenstammen op Eysinga State onder Rinsumageest. Na de dood van Wilco volgt op 13 oktober 1788 een "Boelgoed van meubelen, porselein, koper, tin, jacht- en vischgerei, 4 kanonnen ten huize van wijlen grietman Schwartzenberg te Rinsumageest" en op 17 september 1789 "Verkoop der buitenplaats van grietman Schwartzenberg te Rinsumageest". De "Tegenwoordige Staat" (boek II, blz. 243) beschrijft het huis rond 1785 als volgt: "Rinsumageest... ...versierd door veele schoone huizen, vooral door de oude Adelyke State Eysinga, voorzien met een zeer schoon huis, dat uit het water opgetrokken, met eene zware graft omringd, en op twee zwaare gewelfde kelders gebouwd is. Buiten de graft, aan den Noordkant van dit huis, is een groot plein, en aan het einde daarvan een paardestal. In ’t Oosten ligt een ruime tuin, die met een tweede graft omtrokken is, en weder in ’t ronde een fraaie buiten cingel heeft". In 1789 werd de grote state verkocht aan J.P. Andrae van Haren, een zoon van Onno Zwier van Haren, die er in 1793 nog een koetshuis, een stal en een koetsierswoning bij liet bouwen. In 1798 had jonker Van Haren echter al genoeg van het huis. De tijd was dan ook niet gunstig voor de adel en zeker niet voor oranjegezinden. Eysinga State werd verkocht aan de timmerman Oberman, die het verkocht aan Johannes Jacobus Loensma, die het echter weer terugverkocht aan Oberman, die het weer verkocht enz., enz. Enkele jaren lang ging het trotse huis van hand tot hand, in zijn geheel of in gedeelten. Ook de dominee/koopman Cahais heeft een deel van de tuinen en hoven gekocht. In maart 1805 biedt hij uit de hand te koop aan "het Engelsch plantsoen van Eisinga-State". Wie het huis in die jaren allemaal in eigendom hebben gehad weet ik niet, maar in ieder geval werd er geen cent meer aan onderhoud uitgegeven en in 1805 is alles afgebroken. Het nog maar 12 jaar oude koetshuis, stal en koetsierswoning bleven staan en werden in 1820 als armhuis ingericht. Dit armhuis heette “Pleinhuizen”. In 1909 is ook dit laatste restant van Eysinga State afgebroken. In de 50-er jaren van de 20e eeuw waren alleen de grachten van Eysinga State nog te zien." "Van de State is niets meer terug te vinden." (bron: Stinsen en States, Adellijk wonen in Friesland, 1992; Jan Leemburg; "De historie gaat door het eigen dorp" van A. Algra; Archief van Jan Leemburg).
PLAATS: Rinsumageest
GEBRUIKTE_ONDERGROND: Top 10 NL 2008
HERKOMST_1: CHK States en Stinzen Fryslan 2010
BEHEERDER: Provinsje Fryslan
BRONHOUDER: M.F. Fermo
TYPE_CH_OBJECT: onroerend; landschap
WAARDE: onbekend
JURIDISCHE_STATUS: nog niet gewaardeerd/ in onderzoek
KENMERKENDHEID: onbekend
NEN_3610_KLASSE: gebouw
TOELICHTING: https://geoportaal.fryslan.nl/arcgis/rest/services/CHK2/MapServer/50/4/attachments/4
TYPE: Stins, Boerderij, State/Buitenplaats
GLOBALID: {04D5926B-6EA2-4E22-955C-85E2B7B673DE}
SHAPE_Length: 555.9037270526721
SHAPE_Area: 17963.699999955486
Polygon: [...]