ID: 483
OBJECTID: 483
HERKOMST: CHK States en stinzen Fryslan 2010
GEBRUIKTEO: Top10NL 2008
UNIEK_ID: 2492
UNI_NAAM: Juwingahuis
BUI_ID: 0
STI_ID: 492
STI_NAAM: Juwingahuis
STI_PLAATS: Bolsward
SIF_ID: 166
SIF_NAAM: Jongemahuis
PNN_ID: 61
PNN_NAAM: Juwingahuis
OPM_NAAM: Benaming: Jongamahuis, Jonghamahuis, Hooghuis (van der Aa, SIF).
NAUWKEURIGHEID: Duidelijke ligging
OPM_CONTOUR: Uit van der Aa blijkt het terrein van het (in 1839 afgebroken) Juwingahuis in bezit te zijn van Oeberius. De bezittingen van Oeberius ter plaatse zijn met behulp van de kadastrale kaart van 1832 ingetekend.
BEBOUWING: TOP10NL 2008
JR_NOOMEN: <1400
JR_SIF: <1513
OPM_JAAR: In 1513 verwoest (en weer opgebouwd). In 1839 is het huis gesloopt (SIF).
OPM_ALGEMEEN: Noomen: "In en rond Bolsward vallen al in de 14de eeuw vele aanzienlijke families te noemen: ondermeer te Syns, Saard, Pellens, Tjerkwerd en Nijland. De stadshoofdelingen waren aan het einde van de 14de eeuw de Juwinga's. Zij verzwagerden zich in de vroege 15de eeuw met de Walta's uit Tjerkwerd en de Hottinga's van Nijland. Walta, Hottinga en Juwinga werden daarmee feitelijk één familie. Tot in de vroege 16de eeuw bleven de Juwinga's de stadshoofdelingen van Bolsward. Zij hadden in de stad een indrukwekkende stins Juwingahuis met een ommuurde hof ernaast. De positie van de Juwinga's en hun bezit van huissteden binnen de stad vraagt om nader onderzoek." Van der Aa: "JONGEMA-HUIS, Jonghama-huis of Jongama-huis, oudtijds Juwinga en later het Hooghuis genaamd, voorm. adell. h., prov. Friesland, in de st. Bolsward, aan het einde van de Kerkstraat. Het was eene bezitting van het oude geslacht Jongema, hetwelk het voorregt had van altoos eenen Olderman der stad en Gilden in de Regering te hebben, hetwelk zijn aanzien en invloed in het bestuur der zaken grootelijks vermeerderde, waarom het ook in de processie voor alle anderen ging. Het laatste mannelijk lid van dit geslacht van Godschalck Jongema, die in het jaar 1545, wegens de stad Bolsward, als Olderman in bezending gebruikt werd, tot het doen van nadrukkelijke vertoogen aan den Keizer tegen het verkrachten van ‘s Lands voorregten en het opleggen van ongewone lasten. Na die tijd schijnt het voorregt van Oldermanschap, waarschijnlijk door huwelijk, overgegaan te zijn op het geslacht Herema’s. Jongema-Huis is, in het jaar 1839, door den toenmaligen eigenaar afgebroken, en de gronden van 19 v. r. 70 v. ell., en in eigendom toebehoorende aan den Heer Sicke Braunius Oeberius, Seceratris van de stad Bolsward." SIF: "In 1513 wordt het Jongemahuis verwoest in de strijd tussen Gelderse en Saksische troepen. De dochter van Goslick, Sijts van Jongema, trouwt later met Johan van Herema, de zoon van Tjerck van Walta, waaruit blijkt dat de vijandschap van de vaders niet overging op de kinderen. Johan van Herema werd ook grietman van Wonseradeel en de familie heeft het bovengenoemde huis bewoond. In "De Tegenwoordige Staat van Friesland" uit 1788 staat vermeld: "Onder de gebouwen der stad munt inzonderheid uit het huis van Jongerma, oudtijds Juwinga en thans het Hooghuis genaamd, staande aan 't einde van de Kerkstraat". Het is niet bekend in hoeverre het Jongemahuis in 1513 verwoest werd, maar aan de hand van enkele bewaard gebleven tekeningen uit het einde van de achttiende eeuw, kunnen we vaststellen, dat het huis daarna hersteld is. De voorgevel heeft namelijk een bouwstijl, die kenmerkend is voor eind vijftiende eeuw. Jammer genoeg kunnen we aan de hand van die tekeningen geen volledig beeld krijgen van hoe het Jongemahuis er uit gezien heeft. Naast het hoofdgebouw, dat terecht de naam Hooghuis kreeg, zullen nog enkele bijgebouwen gestaan hebben. Er is een kleurtekening bewaard gebleven van Sjoerd Bonga uit de 19e eeuw, die hij waarschijnlijk kort voor de afbraak gemaakt zal hebben. We zien hierop, dat de oostelijke zuidzijde van het gebouw voorzien is van kruiskozijnen en halve (klooster)kozijnen. Aan de rechterzijde stond een uitbouw over de gehele hoogte van het gebouw, maar met een lagere aankapping en een trapgeveltje. Meestal is zo'n oud en hoog gedeelte het restant van een traptoren, maar gezien de indeling van de vensters, is daar in dit geval geen sprake van. Het hoofdgebouw was een zaalstins met een rechthoekige plattegrond en bestond uit een souterrain met een poortachtige ingang. Het had twee volledige verdiepingen met een zolder en werd gedekt door een zadeldak en had een geveltop met grote trappen. Het gebouw was drie ramen breed, waarbij de middelste een schijnvenster was. Het huis werd in 1839 gesloopt."
PLAATS: Bolsward
GEBRUIKTE_ONDERGROND: Top 10 NL 2008
HERKOMST_1: CHK States en Stinzen Fryslan 2010
BEHEERDER: Provinsje Fryslan
BRONHOUDER: M.F. Fermo
TYPE_CH_OBJECT: onroerend; landschap
WAARDE: onbekend
JURIDISCHE_STATUS: nog niet gewaardeerd/ in onderzoek
KENMERKENDHEID: onbekend
NEN_3610_KLASSE: gebouw
TOELICHTING: https://geoportaal.fryslan.nl/arcgis/rest/services/CHK2/MapServer/50/4/attachments/4
TYPE: Stins
GLOBALID: {C8B75DD9-4005-4A4D-A5C5-7A4981B73672}
SHAPE_Length: 221.72304560816903
SHAPE_Area: 1984.3949999445304
Polygon: [...]