ID: 506
OBJECTID: 506
HERKOMST: CHK States en stinzen Fryslan 2010
GEBRUIKTEO: Top10NL 2008
UNIEK_ID: 1140
UNI_NAAM: Onnema of De Wier
BUI_ID: 140
BUI_NAAM: OENEMA
STI_ID: 79
STI_NAAM: Onnema of De Wier
STI_PLAATS: Dantumawoude
SIF_ID: 209
SIF_NAAM: Oenema State (Damwoude)
PNN_ID: 95
PNN_NAAM: Onnema of De Wier
NAUWKEURIGHEID: Zoekgebied
OPM_CONTOUR: Nieuwe contour aangemaakt op basis beschrijving Noomen en locatie Stinzen (op kaart 1832). Op de kaarten van 1930 en van 1970 is westelijker wel een boerderij met de naam "Oenema" weergegeven, maar de Boerderijplaats op deze locatie bevestigd deze naam niet. Die kan dus uit latere tijd stammen. Noomen en Stinzen wordt hier derhalve gevolgd. Gebufferd met perceel 1832.
BUFFER: Perceel 1832
OPM_BEBOUWING: Van de State is niets meer terug te vinden (SIF).
JR_NOOMEN: <1423
JR_SIF: <1423
OPM_ALGEMEEN: Noomen: "De oudste vermelding van Onnema is domus et domistadium Onnama in 1423. De ligging van Onnema weerspiegelt de ontginning van de Dokkumer Wouden; meer zuidelijk gelegen goederen zijn er waarschijnlijk vanaf gesplitst. In 1423 maakte Ducko Onnama, commensalis van de abt van Klaarkamp en vroeger woonachtig in Dantumawoude, zijn testament. De zusters Betteka en Wapeka Ewyngha erfden het huis en hornleger (domus et domistadium Onnama); waarschijnlijk waren ze naaste familie van Ducko." "In 1511 was Onnama huus eigendom van Werp Ytsma, afkomstig uit Wierum, die zich naar zijn eerste vrouw, Saepck Donia van Dantumawoude, Werp Donia noemde. Hij was hertrouwd met Frau Juwsma, de dochter van de al genoemde Gatse Juwsma. Werps zoon Dowa Donye was eigenaar van het cleyn gued to Oenama huus. Beide goederen lagen toen ledich en huerloes, werden dus niet verpacht en lagen misschien woest." "Onnema ligt ten noorden van het dorp en houdt daarmee de herinnering vast aan een oudere bewoningsas." "Na 1511 was Onnema steeds een gewone boerderij. De plaats van Onnema werd in 1718 door Schotanus met de naam Oenama aangegeven. Deze oude huisplaats was in 1832 niet meer bebouwd, maar tekende zich in de verkaveling duidelijk af. Eekhoff gaf er in 1850 ook een heuveltje aan, volgens Teunissen de Wier geheten. In 1967 werd er een put gevonden met een houten onderbouw en een bovenbouw van veenzoden, waarin scherven van bolpotten en schalen, mogelijk uit de 13de eeuw. Voorts lag in 1718 westelijker op Onnemaland aan de Damwoudster Trekvaart in 1718 een stinswier." SIF: "De oudste vermelding van de State dateert uit 1423." "Het gebied rond Dantumawoude is waarschijnlijk ontgonnen vanaf de tegenwoordige Achterweg-Kooiweg, waardoor Oenema het oudste adellijke huis zal zijn. In het testament van Duco Onnema uit 1423, die als 'commensaal' in Klaarkamp testeert en sterft, wordt Onnemahuis als een eenheid telkens vermeld. Het vererft als Domus en Domusstadium aan de gezusters Ewingha. De kleinkinderen van Duco erven een deel van het Onnemahuis, dat teruggegeven moet worden aan het Onnemahuis wanneer zij zonder nakomelingen zouden overlijden. Hetzelfde geld voor het deel dat zijn vrouw als levenslang vruchtgebruik krijgt: dat deel moet na haar dood teruggegeven worden aan het Onnemahuis. Het lijkt een vroege fideicommisaire bepaling. Na de legaten aan de kerkelijke functionarissen en instellingen wordt aan hen die Onnemahuis bezitten en bewonen grond toegekend en vijf akkers 'buppa da huise in der huis were' gelegen. Op de plaats waar Schotanus Oenema State aangeeft is in 1967 een put gevonden met een houten onderbouw en een bovenbouw van veenzoden, waarin scherven van bolpotten en schalen, mogelijk uit de 13e eeuw gevonden zijn. Waar Oenema State gestaan heeft lijkt op een terp, maar het is echter een hooggelegen terrein. In 1472 werd een rente uit 'Onnemagued' 'Lidzende twisken Dockum ende Dantemwald' door Gaytia Iwesma en zijn vrouw toegewezen aan Juw Harinxma. In 1511 is Onnema Huus van Worp Donia, die eigenlijk een Idskema was (zie Donia State). Het is 64 pondemaat groot en is met een 'cleijn gued tot Onnema Huus' slechts met anderhalve floreen belast. In 1511 zijn Groot en Klein Oenema beide onbewoond. Van het kleine huis was Douwe Donia eigenaar." "Van de State is niets meer terug te vinden". (bron: Herma M. van den Berg, De Monumenten van Geschiedenis en Kunst, Noordelijk Oostergo, Dantumadeel, 1984, 254 blz.)
PLAATS: Dantumawoude
GEBRUIKTE_ONDERGROND: Top 10 NL 2008
HERKOMST_1: CHK States en Stinzen Fryslan 2010
BEHEERDER: Provinsje Fryslan
BRONHOUDER: M.F. Fermo
TYPE_CH_OBJECT: onroerend; landschap
WAARDE: onbekend
JURIDISCHE_STATUS: nog niet gewaardeerd/ in onderzoek
KENMERKENDHEID: onbekend
NEN_3610_KLASSE: gebouw
TOELICHTING: https://geoportaal.fryslan.nl/arcgis/rest/services/CHK2/MapServer/50/4/attachments/4
TYPE: Stins, State/Buitenplaats
GLOBALID: {A9D60D24-A47C-48D6-8D15-1B7A244D626D}
SHAPE_Length: 313.89860427089667
SHAPE_Area: 5604.310249815285
Polygon: [...]