ID: 516
OBJECTID: 516
HERKOMST: CHK States en stinzen Fryslan 2010
GEBRUIKTEO: Top10NL 2008
UNIEK_ID: 2347
UNI_NAAM: Oenya stins
BUI_ID: 0
STI_ID: 347
STI_NAAM: Oenya stins
STI_PLAATS: Leeuwarden
PNN_ID: 322
PNN_NAAM: Oenya stins
NAUWKEURIGHEID: Duidelijke ligging
OPM_CONTOUR: Op basis ligging locatie Stinzen en beschrijving Noomen.
BEBOUWING: TOP10NL 2008
JR_NOOMEN: <1458
OPM_JAAR: Waarschijnlijk rond 1601 afgebroken (Noomen).
OPM_ALGEMEEN: Noomen: "De stens ende staetha toe Nyahowe van de Oenya's werd in 1458 voor het eerst genoemd. Zoals in Oldehove en Hoek de Burmania- en Camminghastinzen, zo stond ook in de parochie Nijehove dus vlakbij de parochiekerk een stins. In 1458 werd een accoord bereikt over de verdeling van de nalatenschap van Gherliff Wiggama tussen Mathys Oeningha of Oenya, die misschien via zijn moeder erfgenaam was, en Johan Merser en zijn vrouw Wikie, die een dochter van Gherliff was. Mathys kreeg daarbij ondermeer dat stens ende staetha toe Nyahowe mit hiarra toebyheer en bovendien acht pondematen by Duckamahuus (…)." "Aan het einde van de 16de eeuw was de Oenya-stins eigendom van Wisck van Ailva, weduwe van Epo van Herema en eerder van Keimpe Wynia. In 1590 betaalde zij 4 goudgulden rente wt 't olde stins by Nyehooff; Twee jaar later blijkt dit de Oenya-stins te zijn: zij wilde in 1592 namelijk 't stynse ende hoff, plaetse ende annexen by Niehoeff ... tot affter an de Pylsteig, ende genoempt Oenia stins met 't hoff ende potingen verkopen aan Eilert Meinertsz en Derck Claesz." "In 1598 werd de Oenya-stins alsnog verkocht. (…) De stins werd omschreven als zeeckere oude stins ende huysinge ..., metten plaetze, hoff, boemen ende plantagien staende ende gelegen binnen dese stede by Nyehofter kercke, nu by Jan van Soest bewoent mette wtgangen naer 't Pylsteechsdyept daertoe van olts behoert hebbende, met seeckere drye camers naest elx andere ... op 't noerd van 't voorschreven hoff op 't vs. Pylsteechsdyeptswal staende. In 1601 verkocht Taco van Aylva de oude stins aan dr Wilhelm Velsius en zijn vrouw Eene Tiara. De stins werd in dezelfde bewoordingen als in 1598 omschreven; bovendien was nu sprake van losse steen, die blijkbaar op de plaats lag, en van een uitgang ouer Nyehooffster kerckhoff. Op de in het algemeen nauwkeurige kaart van Sems uit 1603 is geen stinsachtig gebouw in de omgeving van de Grote Kerkstraat, de Pijlsteeg en Nijehove te zien. Mogelijk wijst de in 1601 genoemde losse steen erop dat men al bezig was met de afbraak." "Over de ligging van de Oenya-stins zijn met behulp van gegevens over belendende percelen enkele hypotheses op te stellen. Mogelijk bestaat ook tegenwoordig nog een gedeelte van het muurwerk. Globaal is de ligging door de omschrijvingen al wel duidelijk: ten westen van het Nijehoofster kerkhof, met uitgangen naar het Pijlsteegsdiep en het kerkhof. Dus in het huizenblok van en achter Grote Kerkstraat 61-77, dat op de kaarten van De Robles, Van Deventer en Sems is aangegeven." "Indien we op zoek naar een stins de omgeving van de panden Grote Kerkstraat 61 tot en met 69 verkennen, valt direct het gebouw achter nr. 65 op. De oostzijde van dit gebouw bestaat uit in wild verband gemetselde kloostermoppen; in deze muur bevindt zich een met gele steentjes dichtgemetseld zogenaamd "kloosterkozijn". (…) Het is verleidelijk deze middeleeuwse stenen muur als een rest van de stins te zien. Dit temeer omdat achterhuizen meestal jonger zijn dan het voorhuis, en "modale" huizen zoals Grote Kerkstraat 65 in de middeleeuwen slechts bij uitzondering een stenen achterhuis hadden." (zie verder Noomen). "De conclusie moet dus zijn dat er bij Nijehove sprake was van twee olde stinzen bij Nijehove: de Oenya-stins achter nr. 65 en een olde stins ten oosten van nr. 75, vlakbij de kerk. De eigendomsgeschiedenis van de Oenya-stins zou als volgt kunnen worden samengevat. Dicht bij de kerk van Nijehove lagen twee stinzen: de ene aan de Grote Kerkstraat, direct ten westen van de kerk, de andere - de Oenia-stins - niet aan de Grote Kerkstraat maar op het terrein ten noorden daarvan, tussen het kerkhof en de Pijlsteeg. De stichting van de Nijehoofsterkerk was, gezien de latere pretenties op het patronaatsrecht, waarschijnlijk geschied door de locale hoofdelingen die op de stins woonden, samen met rijke kooplieden in de Kleine Hoogstraat en de "grote" Leeuwarder hoofdelingen Cammingha. Tot 1458 behoorde de stins aan de Wiggama's, die vanaf 1399 worden vermeld; daarna aan hun verwanten Oenya. Begin 16de eeuw vestigde zich een zwager van Oenya in een al dan niet reeds bestaand huis aan de Grote Kerkstaat, nr. 65, vlak voor de veronderstelde stins. Sinds 1531 tot 1614 hadden het huis aan de Kerkstraat en (het perceel van) deze stins verschillende bewoners en eigenaars. In het jaar 1614- 1615 waren beide percelen in een hand, waarna de eigendomsgeschiedenis weer uitéén liep. Nadat de stins als zelfstandig gebouw in de 17de eeuw, waarschijnlijk rond 1601, was afgebroken, werd een deel van het muurwerk opgenomen in het achter nr. 65 gelegen achterhuis."
PLAATS: Leeuwarden
GEBRUIKTE_ONDERGROND: Top 10 NL 2008
HERKOMST_1: CHK States en Stinzen Fryslan 2010
BEHEERDER: Provinsje Fryslan
BRONHOUDER: M.F. Fermo
TYPE_CH_OBJECT: onroerend; landschap
WAARDE: onbekend
JURIDISCHE_STATUS: nog niet gewaardeerd/ in onderzoek
KENMERKENDHEID: onbekend
NEN_3610_KLASSE: gebouw
TOELICHTING: https://geoportaal.fryslan.nl/arcgis/rest/services/CHK2/MapServer/50/4/attachments/4
TYPE: Stins
GLOBALID: {D20A0A8E-D21B-4A2C-B868-6A7EED745936}
SHAPE_Length: 29.94512363434859
SHAPE_Area: 38.001956910758615
Polygon: [...]