ID: 521
OBJECTID: 521
HERKOMST: CHK States en stinzen Fryslan 2010
GEBRUIKTEO: Top10NL 2008
UNIEK_ID: 1169
UNI_NAAM: Cammingha in Hoek, Amelandshuis
BUI_ID: 169
BUI_NAAM: CAMMINGHA
STI_ID: 338
STI_NAAM: Cammingha in Hoek, Amelandshuis
STI_PLAATS: Leeuwarden
SIF_ID: 11
SIF_NAAM: Amelandshuis
PNN_ID: 309
PNN_NAAM: Cammingha in Hoek, Amelandshuis
NAUWKEURIGHEID: Duidelijke ligging
OPM_CONTOUR: Ingetekend op kaart 1832 op basis locatie Stinzen,beschrijving Noomen en SIF. Bevestiging door eigenaars 1832 (thoe Schwarzenberg en Hohenlansberg, bevestigd door kaart 1832).
BEBOUWING: TOP10NL 2008
OPM_BEBOUWING: Van de State is niets meer terug te vinden (SIF).
JR_NOOMEN: <1400
JR_SIF: <1400
OPM_JAAR: Rond 1678 afgebroken en herbouwd. In de jaren 80 afgebrand (SIF).
OPM_ALGEMEEN: Noomen: "Het (later Amelandshuis genoemde) huis lag in Hoek, op land dat één geheel vormde met het grondbezit van Camminghaburen. De hele wijk Hoek, Voorstreek OZ, werd in de 14de eeuw gesticht door de Cammingha's. Op de zuidhoek van deze nieuwe wijk verrees dit huis, aan de noordzijde de nieuw-gestichte Sint-Catharinakerk. Achter de burgerhuizen die tot ver in de Nieuwe Tijd een erfpacht voor de grond aan de erfgenamen Cammingha betaalden lag een grote ommuurde hof. Door het graven van de stadsgracht in de 15de eeuw werd het huis in Hoek ruimtelijk gescheiden van Camminghaburen. Het bezit in Hoek werd genoemd in 1440, toen Peter Kammengha de huissteden daar (da stethan uppa dyke) aan zijn vrouw Site Lousma naliet, zolang ze zou leven. Daar lag ook het huis van Ubele Kammengha; bovendien inde zijn verwant Garrerd Kammengha uppa Hoecke pachten uit huissteden. Ubele en Garrerd bezegelden het testament mee. De eigendom van het huis te Hoek liep daarna geruime tijd parallel met die van Camminghaburen. In 1499 werd den statta in Lyowerd door Doed Cammingha aan haar zoon Peter Jelmera alias Cammingha nagelaten. Omdat de Jelmera's heer van Ameland waren kwam het Cammingha-huis in Hoek als Amelandshuis bekend te staan. Op zijn beurt liet Peter Cammingha in 1521 myn state in Lyowerd mey dae hoven, tho witten bynnen murre, mey't heem ende dae hovenghe aftert huus aent bolwirck na aan zijn zoon Haye Cammingha. Hayes broer, Wythie van Camminga, testeerde op zijn beurt in 1541." "Van de opgegraven fundamenten van het Amelandshuis is uitgebreid verslag gedaan door Jager en Meijer." SIF: "In elk geval stond hier in de 14e eeuw al een stins." "Aan de Voorstreek te Leeuwarden stond voorheen het Cammingha-huis, later veelal Amelandshuis genoemd omdat de eigenaren ook Vrij- en Erfheer van Ameland waren. Dit grote, vierkante, grijs gepleisterde gebouw trok ondanks die grijzigheid de aandacht door de lange rij wapenschilden op de kroonlijst, drie verdiepingen hoog boven de straat. Het eerste huis op deze plaats werd in de 14e eeuw, of al eerder, gesticht door de Cammingha’s. Dat gebeurde opeen erg strategische plek, namelijk in de hoek die gevormd werd door de Ee en de Vliet. Dat waren toen nog riviertjes en twee van de drie belangrijkste scheepvaartverbindingen van het toenmalige kleine havenstadje Leeuwarden naar het achterland. Vanaf deze plek kon men bijna alle verkeer en vervoer van en naar de ‘stad’ controleren en beheersen. Het huis lag in een grote hof die ruwweg begrensd werd door de huidige Voorstreek, het Hoeksterpad, de Bleeklaan, Oostersingel, Piet Hein straat, Vliet en Tuinen. De stadsgracht is later dwars door deze hof heen gegraven." "Deze Frans Duco liet het oude en door de tand des tijds aangevreten huis afbreken en in 1678 een heel nieuw huis bouwen. Op het nieuwe huis werd in het midden op de gevel een steen ingemetseld met de wapens van Cammingha, Heeringa, Jelmera en Unia. (Deze steen is in 1795 tijdens de periode van ‘vrijheid, gelijkheid en broederschap’ weggebroken.)" "na een flinke verbouwing werd in maart 1906 het Amelandshuis omgedoopt tot ‘Sint Bonifatius Hospitaal’, plaats biedend aan 60 patiënten. In 1913 werden er, ook op kosten van Juliana, 10 ziekenkamers voor klasse-patiënten bijgebouwd. In een van deze kamers is de barones op 11 juni 1914 overleden. Op 27 en 28 mei 1935 vertrokken de zusters met hun 62 patiënten naar een nieuw gebouw aan de P.J. Troelstraweg om plaats te maken voor de bejaarden die het tot ‘Sint Jozef Pension’ omgedoopte huis in 1937 kwamen bevolken. Ook voor hen werd de ruimte te krap en in december 1979 vertrokken zij naar een nieuw gebouw. Sindsdien stond het huis jarenlang leeg en verlaten. Hoewel de gemeente Leeuwarden het huis graag had willen kopen voor een redelijk bedrag, werd het verkocht aan een speculant die net iets meer bood. Na enkele keren van hand tot hand gegaan te zijn, werd het eigendom van Beerends Beheer B.V. te Amsterdam. Dit bedrijf was o.a. ook eigenaar van het beruchte kraakpand "De Grote Keijser" in Amsterdam. Wat toen al meteen gevreesd werd gebeurde enige tijd later ook. Terwijl een aannemer nog met sloopwerk bezig was om het pand "te rehabiliteren" brandde het tot de grond toe af. Het zou aangestoken zijn door "baldadige jeugd". Na het opruimen van het puin heeft de archeologische dienst ter plaatse nog een onderzoek gedaan, waarbij nog de fundamenten van de oude stins tevoorschijn kwamen. Wat verder de resultaten van dit onderzoek zijn geweest is mij niet bekend." "Van de State is niets meer terug te vinden." (bron: "Het Heer van Ameland’s huis" door J. Leemburg in ‘Hospitaliteiten’, het personeelsblad van het Sint Bonifatius Hospitaal, januari 1981; "Leeuwarden voor 1435" door Dr. J.R.G. Schuur, 1979; "Geschiedkundige beschrijving van Leeuwarden" door W. Eekhoff, 1846; ‘knipsels’ uit het archief van het Sint Bonifatius Hospitaal; Leeuwarder Courant, o.m. van 31 oktober 1980; Nieuwsblad voor Friesland van 19 november 1904).
PLAATS: Leeuwarden
GEBRUIKTE_ONDERGROND: Top 10 NL 2008
HERKOMST_1: CHK States en Stinzen Fryslan 2010
BEHEERDER: Provinsje Fryslan
BRONHOUDER: M.F. Fermo
TYPE_CH_OBJECT: onroerend; landschap
WAARDE: onbekend
JURIDISCHE_STATUS: nog niet gewaardeerd/ in onderzoek
KENMERKENDHEID: onbekend
NEN_3610_KLASSE: gebouw
TOELICHTING: https://geoportaal.fryslan.nl/arcgis/rest/services/CHK2/MapServer/50/4/attachments/4
TYPE: Stins, State/Buitenplaats
GLOBALID: {26156E8E-8EFA-452B-8BC1-7CD891827A54}
SHAPE_Length: 204.5959824969645
SHAPE_Area: 1312.9850000425802
Polygon: [...]