ID: 555
OBJECTID: 555
HERKOMST: CHK States en stinzen Fryslan 2010
GEBRUIKTEO: Top10NL 2008
UNIEK_ID: 1316
UNI_NAAM: Oenema, Uninga of Herema
BUI_ID: 316
BUI_NAAM: HEBEMA
STI_ID: 456
STI_NAAM: Oenema, Uninga of Herema
STI_PLAATS: Joure
BP_ID: 8333
BP_NAAM: Herama nu Vegelin (Sch.)
SIF_ID: 135
SIF_NAAM: Herema State (Joure)
PNN_ID: 277
PNN_NAAM: Oenema, Uninga of Herema
NAUWKEURIGHEID: Duidelijke ligging
BEBOUWING: Ja
OPM_BEBOUWING: Het gebouw is in gebruik als gemeentehuis (SIF).
JR_NOOMEN: <1466
JR_SIF: <1581
OPM_JAAR: Op de plaats van het huidige gebouw heeft een stins gestaan, die in 1581 is gesloopt (Noomen, SIF).
OPM_ALGEMEEN: Noomen: "De in Akmarijp woonachtige familie Oenema bezat ook in Joure een steunpunt. De plaats was strategisch gelegen, op een kruispunt van de landweg van Staveren naar Drenthe en een belangrijke waterweg. Bovendien lag Joure op de grens van twee ontginningssystemen, dat van Haskerland/ Bornego en dat van Doniawerstal/Wagenbrugge. Het ligt vanwege de centrale ligging voor de hand dat de Jouster Schar, vp de schorren by de Hiouwer, wel als vergaderplaats voor de hele Zevenwouden werd gebruikt: daar werd bijvoorbeeld in 1500 vergaderd, nam men kennis van brieven en mandaten en beraadslaagde men of men zich bij de roepen uit Oostergo en Westergo die zich tegen de Saksische hertog keerden, zou aansluiten. "Omdat later de familie Uninga van Hoytema, volgens de traditie afstammend van Tyepka's kleindochter Tjets Ulckesdr van Oenema, in Joure over een huis beschikte, ligt de veronderstelling voor de hand dat ook Tyepka Oenema in 1466 al belangen - en een huis - te Joure bezat." "In 1581 gaven de Staten opdracht het steenhuis af te breken, ten eynde het selve nyet byden vyandt geoccupeert werde ende daer van een roofnest maecke; in 1589 werd op deze strategische locatie een schans opgeworpen. Het terrein rond de schans bleef ondertussen wel eigendom van de erfgenamen Unema van Hoytema. (…) Een stins werd in die tijd niet genoemd: alleen de zaate ende landen gelegen op d'Joure met de stepachten ende swaneiacht van de Joure ofte Hasschervyffgae. Rond 1625 lieten Ebel van Grovestins en haar man Bartold Tjaerda van Starkenborgh op de plaats van de oude stins een eenvoudig vierkant huis bouwen, dat ze Herema state noemden. In 1679 werd dit huis, met met ondermeer 200 pondematen land, poort, ringmuur, gracht, singel, zwanejacht, kerkebank, visrechten en het recht van vier stemmen door hun erfgenamen verkocht. Door de nieuwe eigenaars, de familie Vegelin van Claerbergen, werd het huis en het bijbehorende terrein sterk vergroot en verfraaid. Van de vijf stemmen (SC11-15) waarvan in 1698 werd vermeld dat ze behoorden onder de adelyke state Heerema, was in 1640 alleen SC11, wegens Swob Roorda gewesene fenne - één stelle -, van de erfgenamen Starkenborgh; de andere waren toen nog eigendom van leden van de Haskerlandse grietmansfamilie Hylckama." SIF: "Het oudste gebouw werd in 1581 gesloopt." "Op de plaats van het huidige gebouw heeft een stins gestaan, die in 1581 is gesloopt. In 1589 is door Willem Lodewijk tegen de dreigende Spanjaarden een schans opgeworpen. Binnen de vorm van deze schans zou Herema State zich in de volgende eeuwen ontwikkelen. Helaas is van het 16e- en 17e-eeuwse pand door de vele verbouwingen en slopingen weinig bewaard gebleven. Omstreeks 1700 is het oudste gedeelte afgebroken om plaats te maken voor de grote of blauwe zaal, (die zichtbaar is op de tekening van J. Stellingwerf). In de 18e en 19e eeuw had het geheel nog steeds een zeer monumentaal aspect. Echter vooral in 1908, toen het geheel werd aangepast ten behoeve van een volkssanatorium en in 1924, toen het verbouwd werd tot landhuis, heeft de state veel van zijn oude glans ingeboet. Alleen een zaal uit 1700 is bewaard gebleven, welke in Louis XIV stijl is verbouwd. De vensters bezitten nu empireramen. Gedurende de 17e en 18e eeuw is het pand in het bezit geweest van de familie Vegelin van Claerbergen. Ook het park heeft door de eeuwen heen veel veranderingen ondergaan. Om een beeld te geven van het geheel kan de volgende beschrijving in 'de tegenwoordige staat van Friesland' dienen uit 1786: 'Deeze plaats is zeer fraai aangelegd, met schoone wandelwegen en vruchtbomen versierd, en vooral uitmuntende door een fraaien van aarde opgeworpen berg, ter hoogte van ruim veertig voeten, op welken een schoon zomerhuis staat met lood gedekt, van waar men, voor dezen, het gezigt had op verscheidenen verre afgelegen Dorpen en Steden, 't welk nu echter allengs, door het hoog opschietende geboomte, niet weinig wordt belemmerd.' De berg is nog deels aanwezig. Nu is het pand in gebruik als gemeentehuis van de gemeente Haskerland.
PLAATS: Joure
GEBRUIKTE_ONDERGROND: Top 10 NL 2008
HERKOMST_1: CHK States en Stinzen Fryslan 2010
BEHEERDER: Provinsje Fryslan
BRONHOUDER: M.F. Fermo
TYPE_CH_OBJECT: onroerend; landschap
WAARDE: onbekend
JURIDISCHE_STATUS: nog niet gewaardeerd/ in onderzoek
KENMERKENDHEID: onbekend
NEN_3610_KLASSE: gebouw
TOELICHTING: https://geoportaal.fryslan.nl/arcgis/rest/services/CHK2/MapServer/50/4/attachments/4
TYPE: Stins, Boerderij, State/Buitenplaats
GLOBALID: {6F5F04DD-4E38-43F2-868F-9A204617BB9D}
SHAPE_Length: 2119.127736456306
SHAPE_Area: 177490.09179452594
Polygon: [...]