ID: 7
OBJECTID: 7
HERKOMST: CHK States en stinzen Fryslan 2010
GEBRUIKTEO: Top10NL 2008
UNIEK_ID: 1269
UNI_NAAM: Walta
BUI_ID: 269
BUI_NAAM: WALTA
STI_ID: 12
STI_NAAM: Walta
STI_PLAATS: Bozum
BP_ID: 163
BP_NAAM: Walta
SIF_ID: 304
SIF_NAAM: Walta State (Bozum)
PNN_ID: 69
PNN_NAAM: Walta
NAUWKEURIGHEID: Duidelijke ligging
OPM_BEBOUWING: Van de State is niets meer terug te vinden (SIF).
JR_NOOMEN: <1500
JR_SIF: <1540
OPM_JAAR: In 1740 werd de stins afgebroken, en weer opgebouwd. In 1820 alsnog afgebroken (Noomen).
OPM_ALGEMEEN: Noomen: "Hoewel Walta pas aan het begin van de 16de eeuw als adellijk huis en als stins wordt genoemd,was het waarschijnlijk evenals Hoekens een oude machtspositie. Uit latere bronnen is namelijk bekend dat het huis op een wier lag; blijkens kaarten lag bovendien ten noorden van de stins nog een wier." "Zo liet Menno Frans van Burmania, getrouwd met een kleindochter van genoemde Schelte Aebinga in 1740 Walta, toen omschreven als sekere stins en huisinge staende op de wier van Walta te Bosum, afbreken. Andere erfgenamen protesteerden daartegen voorhet gerecht. De stins die zeer vervallen was geweest, de wier waarop het huis gestaan had, de zware muren, het interieur met schilderijen, en de gracht en de singel met essen werden in de processtukken uitgebreid beschreven. Het vonnis luidde dat de stins opnieuw opgetrokken moest worden. Menno Frans' zwager Ulbe Sixma van Andla liet daartoe Sythiema state te Hallum afbreken en bouwde met de zo verkregen kloostermoppen Walta weer op. In de jaren 1820 werd deze nieuwe stins alsnog afgebroken." "Uit 1723 is een tekening van Stellingwerf bewaard die goed overeenkomt met de beschrijvingen van de stins in Pier Epes' testament en in de processtukken over de "eerste afbraak" in 1740. Te zien is een eenvoudige zaalstins met twee woonlagen en hoog oprijzende topgevels. De keuken was beneden, evenals twee grote kamers en een klein kamertje. De keuken lag deels in een lage uitbouw met een eigen schoorsteen. De zaal met familieportretten lag, met enkele andere kamers, op de verdieping. De stins lag op een eilandje, de hooge wier zoals het in 1750 werd genoemd, waartoe een door een hamei afgesloten dam toegang gaf." SIF: "De State wordt voor het eerst in 1540 genoemd." "In 1540 overleed Pier Ypes Walta op de Waltastins te Bozum. Hij was ook eigenaar van de Unia stins te Leeuwarden, maar omdat Pier zich had aangesloten bij de Geldersen die met de Vetkopers meevochten, werd hem door Karel V deze Uniastins afgenomen en aan de stad geschonken. Pier, die ook bekend staat als Pier Ypes tho Bosum en zijn vrouw Bauck Worps van Unia, afkomstig uit Beers, zijn beide in de kerk van Bozum begraven. Een zilveren kelk waarin hun namen gegraveerd zijn is bewaard gebleven. De "Tegenwoordige Staat van Friesland" uit ca. 1780 meldt al: "Voor niet veele jaren had men hier nog de State Walta". Het huis is er dan dus niet meer. In "Baerderadiel, in geakunde" staat vermeld dat Walta in 1839 gesloopt is, maar mogelijk is dat dan de boerderij geweest." "Van de State is niets meer terug te vinden." (bronnen: Tekst: J. Leemburg; "Baerderadiel, in geakunde" van het Geakundich Wurkferbân fan de Fryske Akademy; "Tegenwoordige staat van Friesland" ca. 1780; Aantekeningen van J. Leemburg uit diverse publicaties).
PLAATS: Bozum
GEBRUIKTE_ONDERGROND: Top 10 NL 2008
HERKOMST_1: CHK States en Stinzen Fryslan 2010
BEHEERDER: Provinsje Fryslan
BRONHOUDER: M.F. Fermo
TYPE_CH_OBJECT: onroerend; landschap
WAARDE: onbekend
JURIDISCHE_STATUS: nog niet gewaardeerd/ in onderzoek
KENMERKENDHEID: onbekend
NEN_3610_KLASSE: gebouw
TOELICHTING: https://geoportaal.fryslan.nl/arcgis/rest/services/CHK2/MapServer/50/4/attachments/4
TYPE: Stins, Boerderij, State/Buitenplaats
GLOBALID: {2467AF4A-2FB2-449B-AD9A-A81C5FF6DFE2}
SHAPE_Length: 754.8160789400309
SHAPE_Area: 29134.72500015218
Polygon: [...]