ID: 96
OBJECTID: 96
HERKOMST: CHK States en stinzen Fryslan 2010
GEBRUIKTEO: Top10NL 2008
UNIEK_ID: 1081
UNI_NAAM: Orxma state of Juckema
BUI_ID: 81
BUI_NAAM: ORXMA
STI_ID: 413
STI_NAAM: Orxma state of Juckema
STI_PLAATS: Menaldum
BP_ID: 1122
BP_NAAM: Orxma (Sch.) / Orxma of Sminia (E.)
SIF_ID: 219
SIF_NAAM: Orxma State
PNN_ID: 384
PNN_NAAM: Orxma state of Juckema
OPM_NAAM: Orxma of Juckema (Stinzen), Dekama State, Sminia State (SIF).
NAUWKEURIGHEID: Duidelijke ligging
BEBOUWING: Ja
OPM_BEBOUWING: Op de plaats van de vroegere State vinden we nu een verzorgingstehuis, dat de naam Orxma State draagt (SIF).
JR_NOOMEN: <1511
JR_SIF: 1630
OPM_JAAR: Gesloopt in 1831 (SIF).
OPM_ALGEMEEN: Noomen: "Als heerscip bewoonde de eigenaar Renick Rioerdtsz Roerda Orxma state in 1511 zelf. Het goed werd voor 30 floreen aangeslagen en dat zou tot 1850 zo blijven." "in 1642 liet het echtpaar Eduarda Riuerdtsdr Juckema van Oedsma en Homme Tiallingsz van Camstra een nieuw symmetrisch herenhuis bouwen. Middeleeuwse resten vallen op de bewaarde afbeeldingen niet waar te nemen." "Blijkens de kaart van Schotanus van 1718 hadden het huis en de voorhof van Orxma ieder een eigen omgrachting. Het geheel was door singels met de dorpskom van Menaldum verbonden. In 1832 was het huis al afgebroken. De grachten en de "cingels voor vermaak" waren nog wel aanwezig; naar de eigenaars werd het terrein rond 1850 Orxma of Sminia genoemd." SIF: "De State is rond 1630 ontstaan." "Orxma was een prachtig statig huis, dicht bij de kerk. In 1970 waren de singels nog duidelijk aanwezig en benamingen van de stukken tuingrond als "bloementuin" en "achterhof" herinnerden nog aan het vroegere gebruik. Tegenwoordig staat er een verzorgingstehuis dat de oude naam draagt. De oudst bekende, of althans als zodanig geregistreerde, bewoner van Orxma State is Renick van Roorda, die gehuwd was met Rixt van Juckema. Dat moet rond 1600 geweest zijn. In 1487 werd er echter te Menaldum een proces gevoerd tussen ene “Oerck Abbas” en “Rioerd Roorda” (…) De genoemde Oerck Abbas ofwel Orck Aebes zou de naamgever van de state kunnen zijn geweest." "Er wordt vermeld dat Orxma oorspronkelijk een boerderij was. Het terrein ligt echter dichtbij de kerk en bijna tegen de kerkterp aan. In veel dorpen in deze omgeving is dit de plek waar de hoofdeling van het dorp zijn ‘residentie’ had. Daaruit rijst het sterke vermoeden dat de oorsprong van dit goed in de middeleeuwen ligt en dat dit nooit een doorsnee boerenhoeve geweest is. Waarschijnlijk is het, zoals we in deze omgeving wel meer hebben gezien, een zaalstins geweest met een later aangebouwd bedrijfsgedeelte. Toen dit in 1629 als belegging werd gekocht door Ruurd van Juckema uit Rinsumageest, droeg het huis al de naam Orxma." "In 1640 overleed de oude Juckema en Orxma werd eigendom van de oudste dochter uit zijn tweede huwelijk, Barbara. Zij was echter non en woonde in Haarlem. Haar portret heeft lang op Orxma State gehangen tussen de grote verzameling familieportretten. Door een schikking is Orxma al snel nadat Barbara de boerderij geërfd had, eigendom geworden van haar halfzuster Eduarda van Juckema, die met Homme van Camstra was getrouwd. Deze Homme van Camstra liet de oude 'boerderij' vervangen door een prachtig huis met grachten, singels en een groot park. Naar de heersende mode van die tijd werd in de buitengevel van de poort een steen aangebracht met de familiewapens van hemzelf en dat van zijn vrouw." "In 1818 ging Wickje, die ondertussen weduwe was, op Orxma State wonen. Het huis was haar veel te groot, dus werd het verbouwd. Dat betekende het begin van het eind van het trotse Orxma State. In 1830 werd het verkocht en in 1831 gesloopt. Vrijwel zeker is een deel van het afbraakmateriaal gebruikt voor de bouw van het arm- en werkhuis te Menaldum dat in 1832 is gesticht. Een oude gevelsteen met de familiewapens van Van Camstra (kam-ster-rad) en Van Juckema is in de gevel van het huidige verzorgingshuis gemetseld." "Op de plaats van de vroegere State vinden we nu een verzorgingstehuis, dat de naam Orxma State draagt." (bronnen: Tekst: Aantekeningen van J. Leemburg; "Beschryvinge van de Heerlyckheydt van Frieslandt" door Chr. Schotanus (1664); "Tegenwoordige staat van Friesland" ca. 1780; "De historie gaat door het eigen dorp" van A. Algra (1955-1960); Website van Tresoar; "Menaldumadeel, 2000 jaar leven in een Friese grietenij" door David Hartsema (1981); “Kroniek van het hedendaagse Friesland” van Dr. Wumkes; “Skiednis fan Menameradiel” red. O. Santema en dr. Y.N. Ypma, 1972; Website van Menaldum).
PLAATS: Menaldum
GEBRUIKTE_ONDERGROND: Top 10 NL 2008
HERKOMST_1: CHK States en Stinzen Fryslan 2010
BEHEERDER: Provinsje Fryslan
BRONHOUDER: M.F. Fermo
TYPE_CH_OBJECT: onroerend; landschap
WAARDE: onbekend
JURIDISCHE_STATUS: nog niet gewaardeerd/ in onderzoek
KENMERKENDHEID: onbekend
NEN_3610_KLASSE: gebouw
TOELICHTING: https://geoportaal.fryslan.nl/arcgis/rest/services/CHK2/MapServer/50/4/attachments/4
TYPE: Stins, Boerderij, State/Buitenplaats
GLOBALID: {2DCD6472-6538-4D4F-89AC-D45F40D78EF8}
SHAPE_Length: 1611.675799014736
SHAPE_Area: 106940.82400462542
Polygon: [...]