ID: 105
OBJECTID: 105
TOELICHTING: https://geoportaal.fryslan.nl/arcgis/rest/services/CHK2/MapServer/50/11/attachments/10
ONTSTAAN: 1825-1950
SYSTEEM: Zuidwest-Fryslân hemdijken (of zelfde functie)
VERSCHIJNING: aangelegd
OORSPRFUNCTIE: Zeedijk
SHAPE_Length: 3790.536868413315
OORSPRONGOMSCHRIJVING: De zeedijken liggen vooral langs de huidige en voormalige kustlijnen van de Waddenzee, de Zuiderzee en de zeeboezems (Middelzee, Lauwers en Marne). Veel dijken hadden dan ook oorspronkelijk een zeewerende functie.
OMSCHRIJVING_RIENKS_EN_WALTHER: Een stuk van de dijk, zo denkt Postma (1926), zou ongeveer hebben gelegen op de plek van de Nije Wei van Remswerd naar de Abbegeaster Rige. Deze weg is waarschijnlijk zo’n dertig jaar geleden gemaakt; daar was geen pad, wel een voetpad met houten over de sloten. Van een eerdere waterkering is op die plek niets terug te vinden, maar dat hoeft ons niet te verwonderen, als we bedenken, hoe lang het geleden moet zijn, dat het water van de Middelzee daar zou zijn gekeerd; wel liggen de meeste boerderijen van de Abbegeaster Rige hoog. Het feit, dat geen dijkstalen meer terug te vinden zijn, is in het algemeen geen bewijs, dat er geen dijk is geweest. Een bezwaar tegen Postma’s opvatting is, dat er in het stuk tussen Fiifhûs en de Abbegeaster Rige een nieuwlandsverkaveling ligt. Hoogstwaarschijnlijk zal de afsluitende dijk dan ook zuidelijker moet worden gezocht. Deze onverharde weg ligt, net zoals de Nije Wei, in een nieuwlandsverkaveling en kan om die reden niet een oude zeedijk zijn. De aanduiding ‘dickstal’ in het Register van de Aanbreng zou een aanwijzing kunnen zijn, ware het niet dat uit de omschrijving niet valt op te maken, waar dat staal precies ligt. Naar het terrein gekeken, lijken de verharde delen tussen Folsgeare en de Opdyk naar Nijlân en de groene Hege Dyk tussen de Opdyk en Sylsterbuorren niet bij elkaar te horen. De kruinen lopen namelijk niet in elkaar over en het lijkt op die manier net of de Tsjerkdyk bij de Opdyk, die ook Tsjerdyk wordt genoemd, hoort en of de Hege Dyk op dy Opdyk is gebouwd. De buitendijksloten van beide stukken liggen echter in de lengte van elkaar, dus de kruin van de Hege Dyk zou kunnen zijn verlegd. Een andere mogelijkheid is, dat Tsjerdyk en Hege Dyk vroeger paden waren, aansluitend op de Opdyk, die tot binnendijk zijn opgehoogd. Opmerkelijk is het hoogteverschil aan weerszijden van de dijk; op sommige plaatsen is dat wel 0,60 meter, althans in de oostelijke helft. Het is duidelijk, dat deze dijk daar op de rand van het hogere land is aangelegd met het lage land aan de zuidkant. De Nijlanners hebben de Tsjerdyk daarin niet langs willen leggen en hielden dat buitendijks. Vroeger of later hebben zij echter toch een binnendijkje door het lage land gelegd. De Abbegeaster- of Folsgearsteleane is daar van overgebleven met een sloot, grofweg gelijk oplopend met de Tsjerdyk in de lengterichting van het stuk dat meer westwaarts afbuigt. Even ten noorden van Fiifhûs sloot het dijkje op de oude Middelzeedijk aan. De leane staat te Folsgeare ongeveer haaks op de Tsjerdyk, mogelijk een bewijs, dat hij van jonger datum is.
BRONNEN: CHK2 (Provincie Fryslân), Noordpeil, Binnendiken en Slieperdiken yn Fryslân (Ir K. A. Rienks en Ir G. L. Walther, 1954)
MultiLineString: [...]