ID: 395
OBJECTID: 395
TOELICHTING: https://geoportaal.fryslan.nl/arcgis/rest/services/CHK2/MapServer/50/11/attachments/10
ONTSTAAN: 1500-1825
SYSTEEM: Zuidoost-Fryslân leidijken
VERSCHIJNING: aangelegd
OORSPRFUNCTIE: Leidijk
SHAPE_Length: 10901.843831310136
OORSPRONGOMSCHRIJVING: Het fenomeen leidijk beperkt zich tot de (voormalige) hoogveengebieden. Deze vaak van plaggen opgeworpen platte dijkjes dienden ertoe het cultuurland van de belendende dorpen te vrijwaren van het zure veenwater uit aangrenzende onontgonnen of in exploitatie zijnde hoogveengebieden. Als het veen vergraven was, werden ze dikwijls verder landinwaarts verplaatst.
OMSCHRIJVING_RIENKS_EN_WALTHER: NB Als deze toewijzing klopt dan is de "Neuwe Leydijk" niet op de kaart weergeven. Op de oostelijke zand- en veengrond van Friesland werden leidijken aangelegd om het aangemaakte land rondom de dorpen te beveiligen voor het zure veenwater, afvloeiend uit het hoogveen, dat nog niet was vergraven. Nu dat veen daar geheel verdwenen is, zijn ook de leidijken vervallen. Hoe de toestand was, blijkt uit een tekening, bewaard gebleven van de leidijken tussen Lippenhuizen en Hemrik, waar een stuk van op situatie nummer 5 is weergegeven. Boven op het niet vergraven veen lagen de leidijken, die werden verplaatst, al naar gelang het afgraven voor eigen gebruik eindigde. Op de tekening liggen twee, soms drie achter elkaar. Het waren dus platte dijkjes, die boven op het niet vergraven veen lagen en die gemakkelijk konden worden verlegd. Kwam het vervenen tot de dijk, dan werd plaatselijk of over een grotere lengte een nieuwe gemaakt. Het tracé tussen het hoogveen en het bouwland van Trimbeets, Lippenhuizen, Hemrik en Wijnjeterp tot aan de heide bij Duurswoude, waar hij in verbinding zal hebben gestaan met een leidijk ten oosten van Bakkeveen. De leidijken in de Friese Zuidoosthoek waren dijkjes met alleen plaatselijke betekenis als veenwaterkering. De tijd van aanleg is niet bekend; het waren waarschijnlijk oude dijken.
BRONNEN: CHK2 (Provincie Fryslân), Noordpeil, Binnendiken en Slieperdiken yn Fryslân (Ir K. A. Rienks en Ir G. L. Walther, 1954)
MultiLineString: [...]