ID: 397
OBJECTID: 397
TOELICHTING: https://geoportaal.fryslan.nl/arcgis/rest/services/CHK2/MapServer/50/11/attachments/10
ONTSTAAN: 1500-1825
SYSTEEM: Zuidoost-Fryslân leidijken
VERSCHIJNING: aangelegd
OORSPRFUNCTIE: Leidijk
SHAPE_Length: 2442.953119410227
OORSPRONGOMSCHRIJVING: Het fenomeen leidijk beperkt zich tot de (voormalige) hoogveengebieden. Deze vaak van plaggen opgeworpen platte dijkjes dienden ertoe het cultuurland van de belendende dorpen te vrijwaren van het zure veenwater uit aangrenzende onontgonnen of in exploitatie zijnde hoogveengebieden. Als het veen vergraven was, werden ze dikwijls verder landinwaarts verplaatst.
OMSCHRIJVING_RIENKS_EN_WALTHER: De dijken tussen het veen en het bouwland heetten ‘leidiken’, dus dijken, die het water daarheen voerden, waar dat het meest geschikt was. Oostelijk en noordelijk van Drachten, bestaand uit de twee dorpen Noarder Drachten en Suder Drachten, lag eenmaal een grote lap hoogveen. Het zure veenwater vanuit dat gebied werd door dijken erin verhinderd om af te stromen naar het aangemaakte land daar ten zuiden en ten westen van. Plaatselijk was afvoer wellicht mogelijk, maar over het algemeen moest het regenwater, dat daar viel, weer verslaan.Ten zuiden van het Swartfean ligt tussen de Tike en de Folgeren een ‘leidyk’; hij bestaat voor een deel nog als zandweg. Het is waarschijnlijk, dat die dijk ten zuiden van de Folgeren heeft doorgelopen, tenminste in 1596 werd een ‘leidyk’ genoemd, die achter Drachten langs het hoogveen liep. Dichtbij Oerterp en verder oostwaarts lag ook een ‘leidyk’; het is plausibel, dat die dijk westwaarts doorliep tot aan de hogere zandgrond bij Selmien. Een kort vak dichtbij Oerterp, ten oosten van de Skoalleane, is nog als zandweg bestaan gebleven; verder is elk spoor van die oude veenwaterkeringen verdwenen.
BRONNEN: CHK2 (Provincie Fryslân), Noordpeil, Binnendiken en Slieperdiken yn Fryslân (Ir K. A. Rienks en Ir G. L. Walther, 1954)
MultiLineString: [...]