ID: 454
OBJECTID: 454
TOELICHTING: https://geoportaal.fryslan.nl/arcgis/rest/services/CHK2/MapServer/50/11/attachments/10
ONTSTAAN: Voor 1200
SYSTEEM: Zuidwest-Fryslân hemdijken (of zelfde functie)
VERSCHIJNING: aangelegd
OORSPRFUNCTIE: Rivierdijk
SHAPE_Length: 855.9867509766447
OORSPRONGOMSCHRIJVING: Rivierdijken liggen net als zeedijken onmiddellijk langs het water, in dit geval langs rivieren en zijn hoog en zwaar genoeg om overstroming van lager gelegen land tegen te houden. Met name De Boarn en de Lende waren bedreigende wateren.
OMSCHRIJVING_RIENKS_EN_WALTHER: Het tracé van de dijk werd daar, zoals trouwens ook bij de onderloop het geval was, onder andere bepaald door de loop van de Boarn. Bij het bestuderen van de kaart blijkt, dat oostelijk van Aldeboarn de riviergeul oorspronkelijk een heel andere richting volgde dan nu. Om de oudste toestand weer op te bouwen was er behoefte aan een grondige terreinverkenning. De resultaten zijn echter de moeite waard en in verband met een goede omschrijving en aanduiding op een aparte kaart geschetst (zie situatie nummer 3). Even ten oosten van Aldeboarn, zuidwestelijk van Meskema, maakte de rivier eertijds een grote, lusvormige bocht, in de verkaveling en ook in het terrein duidelijk als zodanig te erkennen. Het westelijke stuk van de bocht is nog als opvaart blijven bestaan. Ten noorden van Meskema volgde de rivier eerst over een dikke 200 meter het tegenwoordige tracé, boog verder zuidwaarts af, liep bij Watsema en daarna, met verschillende bochten eerst in oostelijke, vervolgens in noordelijke richting, langs Easterboarn en kruiste bij de rolbrug de tegenwoordige Boarn. Vooral ten oosten van Watsema is de eerdere loop van de Boarn goed te zien; het is een sloot met flauwe bocht met op de noordkant een dijk, die voor een groot deel is afgegraven. Ook meteen ten zuiden van de rolbrug ligt een dijkstaal. Daar dichtbij was waarschijnlijk een zijl te vinden, die het zeewater tegen hield, dat langs de onderloop van de Boarn naar binnen drong. De zijl lag in een dijk over Easterboarn, die diende om het land daar ten oosten van te beschermen; het stuk van die waterkering ten zuiden van Easterboarn heette later de Slachtedyk. Noordelijk van Easterboarn volgde de dijk de westelijke oever van de oude Boarn; het al eerder genoemde dijkvak ten zuiden van de rolbrug is daar een overblijfsel van, het vak ten noorden van de brug van de Alde Leppedijk tot aan Walkeherne evenzo. De Boarn liep aan de oostkant van dat nu afgegraven dijkvak, boog bij Walkeherne westwaarts en volgde daarna de huidige Poppenhústersleat (met een lusvormige bocht ten noorden van Poppenhuzen). De dijk, die op de westkant van die sloot - in de omgeving de Swette genoemd - moet hebben gelegen, is in het terrein niets meer van te zien. Bij de aanleg van de polderdijken van het waterschap Poppenhuzen zullen mogelijke sporen verdwenen zijn.
BRONNEN: CHK2 (Provincie Fryslân), Noordpeil, Binnendiken en Slieperdiken yn Fryslân (Ir K. A. Rienks en Ir G. L. Walther, 1954)
MultiLineString: [...]