ID: 785
OBJECTID: 785
TOELICHTING: https://geoportaal.fryslan.nl/arcgis/rest/services/CHK2/MapServer/50/11/attachments/10
ONTSTAAN: Voor 1200
OORSPRFUNCTIE: Binnenpolderdijk
SHAPE_Length: 2559.8564013355904
OORSPRONGOMSCHRIJVING: Binnenpolderdijken dienden ertoe om bij dijkdoorbraken de penetratie landinwaarts van het zeewater zoveel mogelijk te beperken. De aloude Slachte is hiervan het bekendste voorbeeld. Daarnaast werden binnendijken opgeworpen om het opstuwen van binnenwater tegen te gaan en als het ware door compartimentering het opwaaien van het boezemwater te bedwingen, dan wel het water vanuit naast-gelegen gebieden te keren.
OMSCHRIJVING_RIENKS_EN_WALTHER: Ten zuiden van Tzummarum zijn sterke aanwijzingen voor een dijk, die de oude, zuidwestelijke waterkering van de polder moet hebben gevormd (zie situatie nummer 4). Het stuk ten zuiden van Tzummarum is duidelijk genoeg; de dijk heeft daar gelegen op de plek van het lange, smalle stuk land ten oosten van de weg, dat doodloopt tegen het erf van Houwerda State, een boerderij, die op het dijkstaal moet staan. Daar een stukje voorbij maakte hij een haakse bocht zuidwestwaarts. Aan de weg is vanaf Houwerda Syl tot aan Dongjum niets opmerkelijks te zien. Hij ligt in de lengte van de weg van Franeker naar Dongjum en dat is in strijd met het karakter van een zeedijkaansluiting. Het tracé liep volgens de kaart van Eekhoff (1852) noordelijk van de Mûntsjedyk (Mûntsewei), ook Bjuzzewei genoemd, enigszins anders en de Mûntse Wei een stukje oostelijker op de plek, waar nu een boerderij staat. In het verlengde van deze oude weg ligt zuidelijk van de Mûntsjedyk een deel van een pad aan de oostkant van een bochtig slootje, dat bijna gelijk op met de weg van nu richting Dongjum loopt. Het laatste stuk sloot is recht, het is daar echter tochtsloot, dus de perceelscheiding kan voorheen hebben gedraaid. Van een eerdere dijk is langs die sloot niets te vinden, hoewel het land daar op sommige plekken hoog ligt, maar dat de verkeersweg daar weleer lag, kan zonder bezwaar worden aangenomen. Zijn haakse stand op de Dongjumerdyk direct bij de bocht richting Franeker is een duidelijk dijkkenmerk. De verkaveling verzet zich evenmin tegen aan functie als oude waterkering van de polder. Er zijn verder in het terrein ook geen kenmerken, zoals hoogteverschillen, aan te wijzen, waardoor wij de dijk Tzummarum-Houwerdasyl-Dongjum, niettegenstaande de haakse bocht bij de zijl, voor de oorspronkelijke polderdijk houden. De haakse bocht in de dijk moet dan als volgt worden verklaard: voor de aanleg van de westelijke waterkering werd de natuurlijke hoge (kwelder)wal gebruikt en in aansluiting daarop is de dijk Tzummarum-Houwerdasyl gelegd.
BRONNEN: CHK2 (Provincie Fryslân), Noordpeil, Binnendiken en Slieperdiken yn Fryslân (Ir K. A. Rienks en Ir G. L. Walther, 1954)
MultiLineString: [...]