ID: 890
OBJECTID: 890
TOELICHTING: https://geoportaal.fryslan.nl/arcgis/rest/services/CHK2/MapServer/50/11/attachments/10
ONTSTAAN: 1500-1825
SYSTEEM: Zuidwest-Fryslân zeedijken
VERSCHIJNING: aangelegd
OORSPRFUNCTIE: Slaperdijk
SHAPE_Length: 1145.2004548176346
OORSPRONGOMSCHRIJVING: Slaperdijken dienen als het ware als tweede kustverdedingslijn in geval van dijk-doorbraken. Het zijn ofwel zeedijken die hun functie als primaire zeewaterkering verloren dan wel doelbewust opgeworpen slaperdijken zoals de uit de achttiende eeuw daterende Zuricher, Koudumer en Sondeler slaperdijken.
OMSCHRIJVING_RIENKS_EN_WALTHER: De slaperdijk Tacozijl-Lemmer loopt van de Lemmer noordwestwaarts en sluit bij de Dunegeasterkolk (Doniagasterkolk) weer op de zeedijk aan (zie situatie nummer 3). De slaperdijk kwam weliswaar gereed in 1734, maar met de aanleg werd al begonnen in 1729. Dat is van belang, omdat anders gemakkelijk zou kunnen worden beweerd, dat de aanleg van de dijk iets uit te staan had met de paalworm, of zoals het toen in de stukken heette ‘het zeegewormte’, die in 1733 de kop opstak. (De aanleg van deze en de Sondeler slaperdijken waren – naar alle waarschijnlijkheid - een zij het ietwat late - reactie op de zware overstromingen die die deel van Friesland in de jaren 1701-1703 teisterden). Voor de aanleg werd de grond gehaald uit dijkputten ten zuiden van de dijk. Tussen het Streamkanaal en Tacozijl zijn die putten nog duidelijk te zien in het terrein als ondiepe met riet begroeide stroken water. Ten oosten van het Streamkanaal naar het provinciaal stroomgemaal (het Woudagemaal) zijn die bij de aanleg van dat kanaal als grondbergingsplek gebruikt. De sloot langs de noordkant van de dijk wordt tegenwoordig nog Dyksleat genoemd. Door het klinken en verzakken is het dijkkarakter geheel verloren gegaan en het profiel veranderde in een platte rug met flauwe vallingen en brede bermen op maaiveldhoogte; de kruin ligt nu op 1,50 meter + SP. Die geringe hoogte heeft de idee gevoed dat de dijk aanvankelijk zou zijn aangelegd als een platte slaper, dat is echter niet volgens de waarheid, hij is verzakt. Als waterkering zal hij daarom snel aan betekenis hebben verloren; bij de aanleg van het Streamkanaal naar het provinciaal gemaal is in de dijk een brug gelegd, waardoor het zeewerend vermogen zodoende geheel teloor is gegaan.
BRONNEN: CHK2 (Provincie Fryslân), Noordpeil, Binnendiken en Slieperdiken yn Fryslân (Ir K. A. Rienks en Ir G. L. Walther, 1954)
MultiLineString: [...]